Kubiccy herbu Kolumna Skrzydlata [ Bogusławscy, Świętorzeccy i inni ]
Ostatnia
aktualizacja : 4.04.2023 r. Wyszukiwarka : Ctrl + F KUBICCY h. Kolumna Skrzydlata (wg Uruskiego) Maciej,
podporucznik inżynierji i Jakub, podporucznik wojsk koronnych, otrzymali
nobilitacje 1790 r. Jakub Kubicki
[ur.+/-1735] ż. NN. Syn : Jan Kubicki
[ur.+/-1765] [wg dr M. Minakowskiego : Antoni] ż. NN Dzieci : A1. Leopold Kubicki A2. Łukasz
Kubicki A3. Walenty Kubicki A4. Wojciech
Kubicki ----------------------------------------------------------------- Linia braci Jakuba i Macieja (nobilitowani
1790 r.)
: Konrad Kubicki [ur.+/-1730], prawdopodobnie szlachta
siewierska ż. Marianna N. [ur.+/-1730] Dzieci : (Jakub, Maciej, Anna) A1. Jakub
Kubicki
(ur.1758 Warszawa - zm.13.06.1833 Wilków k. m. Grójec), architekt [PSB, tom 16] [zgon zgłosili :
Wielmożny Stanisław Zawadzki, lat 30, doktor medycyny, mieszkał : Warszawa i Wielmożny Tomasz
Smoliński, lat 53, mieszkał : Warszawa] Pochowany w
Warszawie w katakumbach na Powązkach. Pochówek Jakuba
Kubickiego na Powązkach w Warszawie jest niepewny. Mimo stwierdzeń, że prochy
Jakuba Kubickiego zostały w okresie późniejszym przeniesione
na Powązki – nie ma na to praktycznie żadnego potwierdzenia [Uwagi :
Jan W. Kaczmarek] Naczelny
Budowniczy w Księstwie Warszawskim Początkową edukację rozpoczął w
kolegium jezuickim w Warszawie. Jednym z jego nauczycieli był znakomity wówczas matematyk i rysownik N.
Łuczyński. W 1783 r. otrzymał od króla
stypendium i podjął naukę we Włoszech, którą kontynuował wraz z bratem do
1786 r. Był najzdolniejszym uczniem
sławnego Domenica Merliniego. 1789 r. Jakub Kubicki,
nobilitowany : Warszawa 14.05.1789 r. ze szlachty siewierskiej, przysięga
15.05.1789 r. [1] („Volumina Legum” T.IX, str. 190 – 191)] 1790 r. oficer, porucznik chorągwi
laski wielkiej koronnej 12.03.1790 r. otrzymał herb
Kolumna Skrzydlata, 1794 r. Stanisław August
zaszczycił rangą Majora Artylerii 1794 r. Komisarz Komisji
Porządkowej Księstwa Mazowieckiego (przydział otrzymany 24.04.1794 r.) 1795 r. „Bądź pewien, że
równie i o tobie jako zasłużonym pamiętać będą” – tymi słowami
król Stanisław August Poniatowski opuszczający Warszawę w styczniu
1795 pożegnał Jakuba Kubickiego – jednego z bardziej cenionych przez
siebie ludzi epoki, a przede wszystkim architektów. 1806 r. Budowniczy Rządowy w
Ministerstwie Spraw Wewnętrznych, Architekt Generalny 1811 r. członek honorowy loży
masońskiej „Świątynia Izis”, 1818 r. loża „Jutrzenka
Wschodząca” 1818 r. Intendent jeneralny
budowli koronnych 1825 r. Kawaler Orderu Św.
Stanisława 2 - ej klasy, Intendent Zamku Królewskiego (1815 r. 4 - ej klasy,
1818 r. 3 - ej klasy) Członek Towarzystwa królewskiego
gospodarczo - rolniczego Po przejściu na emeryturę zakupił
dobra w Wilkowie k. Grójca. Wierzyciel sumy 1000 złp. na
dobrach Wembry, par. Łankieliszki, pow. augustowski [„Dziennik Powszechny”
nr 238, 13.08.1835 r.[, [„Dziennik Powszechny” nr 329, 23.11.1835
r.] Posesor dóbr Wilków, od 1832 r.
właściciel dóbr Wilków. Na kolumnie grobowej Jakuba
Kubickiego w Wilkowie odnajdujemy epitafium „Popioły Twe zamknięto w
tym smutnym grobie, pamięć w sercu i
duszy zostanie po Tobie”. Jakub Kubicki jest autorem wielu
znakomitych projektów architektonicznych. W wielu przypadkach nie tylko
projektował, a również nadzorował budowy czy przebudowy.
Do najważniejszych jego prac należą projekty : Pałac w Bejscach z
1802, Pałac w Pławowicach z 1804 - 1805,
przebudowa budynku Jezuitów na liceum Krzemienieckie (1805), Kościół pw. św.
Klemensa i zajazd w Nadarzynie (1806), 18
pawilonów rogatkowych w Warszawie (1816 - 1823), po 2 w każdej lokalizacji : rogatki Mokotowskie,
Grochowskie, Marymonckie, Wolskie, Jerozolimskie, Golędzinowskie,
Powązkowskie, Ząbkowskie i Czeniakowskie, Kaplica Prawosławna św. Trójcy w
Warszawie na Podwalu (po 1818), Plac Zamkowy w Warszawie (1818 -
1821), Arkady Kubickiego na Zamku
Królewskim w Warszawie (1819 - 1821), 2 kordegardy przy ul. Wiejskiej
w Warszawie, projekt Świątyni Opatrzności Bożej w
Warszawie, Kościół w Mokobodach, Brama Egipska zamku w Tarnopolu,
Pałac w Białaczowie (ok.1797), przebudowa zameczku w zespole
pałacowo - parkowym w Radziejowicach, Ratusz w Płocku (1827), Płockie
rogatki miejskie (1816 - 1818, 1825) : Warszawskie,
Dobrzyńskie i Płońskie, Pałac w Ładyhach, Pałac w Samczykach -
projektant dekoracji sufitu w okrągłym salonie, Bramy
Triumfalne na Placu Trzech Krzyży w Warszawie (1809, 1815), Pałac w
Radziejowicach (przebudowa z przełomu XVIII i XIX wieku),
Kościół w Radziejowicach (1820), szereg obiektów na terenie warszawskich
Łazienek ; Belweder w Warszawie (przebudowa 1818 - 22), Świątynia Sybilli (ok.1820),
Maneż w obrębie Belwederu (1823 - 24), Stajnia Kubickiego (1825 -
1826), Nowa Kordegarda (1830), Do obiektów przypisywanych Jakubowi
Kubickiemu należą też : Świątynia Egipska w
Łazienkach Królewskich w Warszawie (1819 - 22), Koszary Kantonistów
(Dom Inwalidów) w Łazienkach Królewskich w Warszawie (1826 -
29), Kompleks Pałacowy w Folwarku Sielce w Warszawie, dawniej
część Łazienek Królewskich (ok.1820 r.). Warszawa, par. św.
Krzyż, metryka chrztu Jakuba Ignacego Kubickiego 26.07.1758 r. Akt zgonu Jakuba
Kubickiego, Wilków 1833 r. 1/ „Gazeta
Warszawska” nr 163, 20.06.1833 r. 2/ Pomnik Jakuba
Kubickiego w Wilkowie Jakub Kubicki
wykonał pod koniec życia projekt kościoła neogotyckiego - kaplicy pochowalnej
rodu Świętorzeckich w Bohuszewiczach
(ob. Białoruś), stanowiących centrum klucza majątków Świętorzeckich Wybudowany został
w latach 1850 - 1853. To właśnie w tym
kościele - kaplicy rozpoczęło się Powstanie Styczniowe na Mińszczyźnie. Fot. 1.
Bohuszewicze, kościół przed renowacją [powiększ] Fot. 2.
Bohuszewicze, kościół po renowacji ż. Anna Bletyng (Pleting, Pletyn) (ur.ok.1757 -
zm.13.03.1841 Wilków), lat 84 [zgon zgłosili : Henryk
Skrzypkowski, lat 27, plenipotent dóbr Wilków i Wawrzyniec
Zarzycki lat 36, ekonom dóbr Wilków] Dzieci : (Helena, Józefa,
Ludwik, Izabela) [Informacje : internet, Jan W. Kaczmarek (uzupełnienia i
zdjęcia)] B1. Helena Kubicka (ur.1784 Warszawa - zm.1822) Mieszkała w Warszawie
na Starym Mieście, a następnie w majątku Wilków dzierżawionym przez jej ojca
Jakuba od roku 1791 (majątek wykupiony został
przez Jakuba Kubickiego w roku 1832). Jakub przyjaźnił się z Józefem
Kazimierzem Świętorzeckim - literatem, działaczem
politycznym (patrz notka odnośnie Józefa Kazimierza Świętorzeckiego). W
okresie Insurekcji jeden i drugi zatrudnieni byli w
Departamencie Policji Księstwa Mazowieckiego. Jakub jako sędzia sądu
kryminalnego Księstwa Mazowieckiego, a Józef Kazimierz jako
pisarz i sekretarz. Józef Kazimierz miał syna Aleksego Świętorzeckiego (ur. w Warszawie 1778 r.) ze związku ze starszą
córką szambelana i kamerdynera królewskiego Hennicka – Anną. Józef Kazimierz
z rodziną mieszkali w Zamku Królewskim w Warszawie przy rodzinie
szambelana – kamerdynera Hennicka. Aleksy i Helena wzięli ślub w roku
1804, a w akcie ślubu wymienieni
są ich ojcowie. Aleksy Świętorzecki uczęszczał do szkół warszawskich i
kształcił się pod okiem ojca Józefa Kazimierza.
Dnia 19.04.1794 r. podpisał w warszawskim ratuszu - razem z ojcem - Akces do
Powstania Narodowego. Był kancelistą Wydz. Porządku
RNN. Po upadku Powstania Kościuszkowskiego przeniósł się z rodziną do
rezydencji bp. A. Naruszewicza w
Janowie (ob. Janów Podlaski). Wspomagał tam ojca w pracy dla A. Naruszewicza,
a po jego śmierci w zarządzaniu jego
majątkiem. Bp. A. Naruszewicz wyznaczył bowiem Józefa Kazimierza na swego
plenipotenta. Później mieszkał z żoną w majątku
Malinowszczyzna na Mińszczyźnie. Tam na świat przyszła ich córka Anna. W
okresie późniejszym dzielili swoje miejsce zamieszkania
między Wilków, Malinowszczyznę i Warszawę.
m.(śl.25.06.1804 Warszawa, par. św. Jan, akt 61) Aleksy Świętorzecki (ur.1778 Warszawa) [3] Starożyna rodzina
Świętorzeckich - Juchniewiczów / Juszkiewiczów o przebogatej historii i
tradycji kojarzona jest często z Wielkim Księciem
Litewskim Giedyminem i jego żoną Jewną., a właściwie z ich synem Księciem
Kierniowskim i Słonimskim - Monwidem
(1313 - 1348). Według niektórych źródeł Monwid zmarł bezpotomnie, według
badań innych miał jednak syna o imieniu Juszko,
który urodzil się około roku 1340. Właśnie od Juszki ma pochodzić rodzina
Świętorzeckich, która rozmieściła początkowe swe siedziby nad rzeką Świętą
(Świętorzecze) koło Wilkomierza. Drzewo genealogiczne Świętorzeckich zawierające takie dane
było przechowywane i eksponowane w centrach kluczy majątków rodzinnych w :
Krzywiczach Wielkich, Malinowszczyźnie, a przede
wszystkim w Bohuszewiczach i Trzaskowszczyźnie. Rodzina spokrewniona i
spowinowacona z wieloma wybitnymi rodami
z terenu WXL, Polski a również Europy. Aleksy Świętorzecki (ur.1778
Warszawa), uczęszczał do szkół warszawskich i kształcil się pod okiem ojca
Józefa Kazimierza. Dnia 19.04.1794 r.
podpisał w warszawskim ratuszu - razem z ojcem - Akces do Powstania
Narodowego. Był kancelistą Wydz. Porządku RNN. Po
upadku Powstania Kościuszkowskiego przeniósł się z rodziną do rezydencji bp.
A. Naruszewicza w Janowie (ob. Janów
Podlaski). W okresie późniejszym mieszkał na Mińszczyźnie. ojc. Józef Kazimierz Świętorzecki
(ur.1749), s. Mikołaja poeta, tłumacz,
działacz polityczny. Ukończył szkołę jezuicką w Nieświeżu, studiował retorykę
w Słucku, filozofię w Płocku, a również
pogłębiał wiedzę we Włoszech. Był profesorem gramatyki i geografii w
Collegium Nobillium. Pełnił funkcję sekretarza prymasa Gabriela
Podomskiego w Gdańsku. Doskonały tłumacz literatury obcej, pisał liczne
artykuły, sprawozdania i wiersze, które publikował
m.in. w „Zabawach Przyjemnych i Pożytecznych”. Przyjaciel i
współpracownik : Adama
Naruszewicza, Jana Ursyna Niemcewicza, Antoniego Nagłowskiego, Franciszka
Zabłockiego i Dionizego Knaźnina. D. Kniaźnin,
jeden najlepszych swoich utworów
poetyckich poświęcił rodzinie Józefa Kazimerza Śwętorzeckiego, który zatyłułował
„Oda do Anny Świętorzeckiej”. Pracował również w Dep. Policji,
major Wojsk Polskich, dworzanin i powiernik księcia Adama
Kazimierza Czartoryskiego. Członek warszawskiej loży „Świątynia
Izis” – był jej sekretarzem. Zatrudniony został również w Tow. Kołłątaja, któremu „był
pomocny w redagowaniu konstytucji”. Współpracował też z Ignacym
Potockim. Za swoje radykalne
poglądy nazywany był warszawskim Robespierrem. Podpisał akt przystąpienia do
Powstania Kościuszkowskiego.
Po upadku powstania przeniósł się do Janowa. Razem z synem Aleksym wspomagali
tam A. Naruszewicza. Po śmierci
Naruszewicza został plenipotentem jego dóbr. Po roku 1797 powrócił w rodzinne
strony na Mińszczyznę. Tam
zawiadywał jednym z majątków
rodzinnych. Był dwukrotnie żonaty z córkami szambelana i kamerdynera Hennicka (Heynika), który
pełnił te funkcje u Augusta III, a później Stanisława Augusta. Pierwsza żona
Anna, a po jek śmierci Helena. Mikołaj Świętorzecki (ojciec Józefa
Kazimierza Ś.) krajczy starodubski, mostowniczy miński, sędzia miński,
krajczy miński, oboźny miński, z
ramienia Sejmu Wielkiego członek komisji do lustracji dóbr w woj. mińskim. Współwłaściciel
majątku Trzaskowszczyzna. Brat stryjeczny Antoniego Świętorzeckiego.
mat.(śl.1776) Anna Hennick
(Heynik) [ur.+/-1750] córka szambelana i
kamerdynera królewskiego. Autorka przekładu z języka francuszkiego
powieści „Zofia” autorstwa F.T.M. Baculard
d' Arnaud. Przekład zostal opublikowany w “Zabawach Przyjemnych i
Pożytecznych” w 1776 r. Dzieci Aleksego
Heleny :
(Anna) C1. Anna Świętorzecka (ur.1804 majątek
Malinowszczyzna k. Mołodeczna - zm.1891 Wenecja)
[Malinowszczyzna, pow. wilejski, od 1827 r. własność Świętorzeckich] W 1864 r. zesłana
razem z mężem Czesławem do Czembaru koło Penzy za pomoc udzieloną powstańcom.
Po powrocie zamieszkała w
Warszawie i w wyniku procesów sądowych odzyskała należne jej kwoty z majątku
Wilków. Wyjechała następnie do
Wenecji, gdzie zamieszkała z synem. Anna
Świętorzecka pierwsze lata życie
spędziła w rodzinnym majątku -
Malinowszczyźnie. Tam też pobierała
naukę prowadzoną przez guwernerów domowych. Duży nacisk w
jej edukacji położono na naukę języków obcych. Następnie uczyła się w
Mińsku pod okiem sióstr zakonnych, które przygotowywały panny z rodzin
szlacheckich do prowadzenia wykwintnych domów
i zaznajamiały z dobrymi manierami. Trzy lata kontynuowała naukę w Warszawie pogłębiającą jej wiedzę ogólną z
nastawieniem na historię, geografię, matematykę i języki. Często odwiedzała
majątek Wilków pod Grójcem, który był własnością jej dziadka Jakuba Kubickiego. Była obecna
przy jego śmierci. Drogą dziedziczenia Wilków przeszedł w jej ręce.
Poślubiła swojego kuzyna z klucza majątków Bohuszewicze - Czesława Świętorzeckiego. Miała piątkę
dzieci : Bolesława, Gustawa, Aleksego, Juliusza i Zofię. Przeżyła ogromną
traumę tracąc większość z nich w tragicznych
okolicznościach. Gustaw utopił się w Tarasowszczyźnie mając 14 lat, jego
bliźniaczy brat schorowany od narodzin
przeżył tylko trzy lata. Kolejny syn Juliusz - niedopilnowany przez
opiekującą się nim włościankę uległ wypadkowi w stajniach
dworskich i po kilku dniach zmarł. Od tej chwili Anna diametralnie się
zmieniła stając się osobą traktującą włościan w sposób brutalny
i nienawistny. Doprowadziło to do konieczności jej przeprowadzki razem z
mężem do Trzaskowszczyzny. W okresie Powstania Styczniowego
Czesław i Anna stali się pośrednikami
między partiami powstańczymi, a ochotnikami chcącymi zasilić
szeregi powstańcze. Przebywając w
Mińsku - gdzie mieli swoje mieszkanie w kamienicy Delpacego przy Wysokim Rynku
- prowadzili agitację nawołując młodych do wstąpienia do partii powstańczych.
Anna była kobietą ogromnej odwagi. Pozostało
wspomnienie mówiące, że w nocy sama przewiozła trzech ciężko rannych
powstańców wozem chłopskim z okolic
Marcjanówki do lekarza w Mińsku. Za
swą działalność Anna i Czesław zostali zesłani do Czembaru i tam zmuszeni do wycinki drzew
na terenach bagiennych. Schorowany Czesław nie wytrzymał tych trudów i zmarł.
Anna, by przeżyć imała się różnych zajęć
między innymi prała bieliznę miejscowym notablom. W tym czasie jej rodzina z
Warszawy - po wielu
próbach - uzyskała
zgodę na jej powrót z zesłania pod warunkiem, że nie zamieszka w swoich
rodzinnych stronach. Przebywała w Warszawie i po
odzyskaniu należnych jej środków z majątku Wilków wyjechała do Wenecji. Tam
zamieszkała w zakupionych dwóch pałacykach z
synem i wnuczką Zofią, a następnie też z drugą żoną syna Marią i wnuczką
Emmą. Prowadziła otwarte domy przyjmując
przede wszystkim emigrantów polskich. Po śmierci syna Bolesława - w do końca
niewyjaśnionych okolicznościach -
popadła w apatię. Jej spowiednikiem i powiernikiem stał się wybitny kapłan,
późniejszy prowincjał wenecki Franciszek
Stateczny. Odwiedzał Annę z przyjacielem biskupem Giuseppe Melchiorre Santo
– późniejszym papieżem Piusem X.
Franciszek
Stateczny w swoich pamiętnikach określa Annę jako osobę wyjątkowo mądrą o szerokiej wiedzy. Tytułuje ją przemiennie księżną lub hrabiną.
Anna Świętorzecka zapisała mu w testamencie część ogromnej biblioteki, którą zgromadzili
Świętorzeccy w Wenecji. Anna Czesławowa
Świętorzecka (1804 - 1891), rzeźba
Kazimierza Jelskiego, w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie
m. Czesław Antoni
Świętorzecki (ur.1803 - zm.1864) naukę odbył w Wilnie w
szkole wydziałowej, a następnie w prywatnej męskiej szkole warszawskiej. Deputat szlachty
powiatu mińskiego, marszałek miński, członek komisji potwierdzeń wywodów
szlacheckich, członek komisji budowlanej woj.
mińskiego, członek trybunału szlacheckiego w Ihumeniu, właściciel ogromnych
dóbr na ihumeńszczyźnie (patrz opis przy
postaci jego syna Bolesława).
Uczestnik Powstania Listopadowego. Walczył w oddziale dominikanina ks. Ludwika
Jasińskiego (Jasieńskiego), pod głównym dowództwem Karola hr. Przeździeckiego
w powiecie Oszmiańskim. Był w powstaniu
oszmiańskim od pierwszego jego dnia -
4 kwietnia 1831 rok. Brał udział w opanowaniu Oszmiany przez powstańców i obronie
miasta przed rosyjską ekspedycją karną w dniach 15 -17 kwietnia 1831 roku.
Uszedł z częścią powstańców do
Puszczy Nalibockiej unikając rzezi jaką zgotowali rosyjscy żołnierze mieszkańcom
miasta i powstańcom. Połączone
powstańcze siły oszmiańskie i mińskie kontynuowały powstanie. Brał udział w
bitwach pod Wiszniewem i Runiem (Rumem),
Wilejką, Burbiszkami. W potyczce pod Bienicą został ciężko ranny otrzymując
postrzał w płuco. Uszedł z pola
potyczki i schronił się w majątku Bienica unikając zatrzymania przez chłopów
i Żydów wspomagających siły rosyjskie w wyłapywaniu powstańców. Ożenił
się z kuzynką z majątku Malinowszczyzna – Anną ze Świętorzeckich, z którą miał piątkę
dzieci. Wspólnie z żoną wspomagali powstańców 1863 roku. Organizował broń
uzyskując ją z różnych majątków od
miejscowych ziemian, a następnie dostarczał do powstańczych punktów
kontaktowych. Za pomoc udzielaną powstańcom, a
przede wszystkim partii powstańczej syna Bolesława został aresztowany 19.06.1863 r. i zesłany
razem z żoną Anną w
styczniu 1864 r. do Czembaru w gub. penzeńskiej. Zmuszany do ciężkiej pracy
na bagnach zachorował. Odnowiła mu się
choroba płuc, która była wynikiem otrzymanego postrzału w okresie powstania
1831 r. i wkrótce zmarł. Upamiętniony został
tablicą na grobie rodzinnym na cmentarzu w Luboniu – Żabikowie. Jego siostra
Justyna (1793 - 1872) poślubiła Stanisława Świętorzeckiego (1787 - 1838) z
Malinowszczyzny. Mieli oni córkę
Brygidę (1825 - 1900), której mężem był Tomasz Zan - arcypromienisty, poeta,
geolog, przyrodnik, organizator
Zgromadzenia Filaretów, przyjaciel i mentor Adama Mickiewicza ojc. Tadeusz
Świętorzecki (ur.1762 - zm.1822)
komisarz
cywilno - wojskowy woj. mińskiego, por. wojsk litewskich, sędzia Sądu
Głównego Dep. Drugiego Gub. Mińskiej, podkomorzy i sędzia
miński, w trakcie wojny 1812 r. członek Rady Municypalnej w Mińsku, marszałek
powiatu mińskiego, dziedzic
Tszaskowszczyzny i Bohuszewicz, organizator zaplecza wojskowego dla żołnierzy
polskich biorących udział w
kampanii rosyjskiej. Jego brat Józef Świętorzecki i kuzyn Władysław
Świętorzecki z majątku Krzywicze Wielkie -
uczestnicy wojen napoleońskich. Porucznik i podporucznik Pułku Eklerów
Gwardii Cesarskiej. Władysław odznaczony Krzyżem
Legii Honorowej. Obaj walczyli w szeregach napoleońskich do końca działań
wojennych 1813 – 1814 roku. W trakcie wojen zaprzyjaźnili się z
przedstawicielami rodziny Bogusławskich – również żołnierzami
napoleońskimi. Od tego
okresu datuje się przyjaźń między tymi rodzinami zwieńczona ślubem Bolesława
Świętorzeckiego z Marią z
Bogusławskich w Wenecji. Po
klęsce wojsk napoleońskich w kampanii
rosyjskiej 1812 r. Tadeusz dał
schronienie w swoich
majątkach powracającym rannym i chorym żołnierzom polskim i francuskim. 1 żona :
Maria Wańkowicz h. Lis 2 żona
(śl.ok.1789) Brygida Chmielewska h. Wieniawa (ur.ok.1765 - zm.1865) syn Antoniego
Świętorzeckiego (ur.1719 - zm.1799), pisarza
ziemskiego mińskiego, posła sejmowego, posła królewskiego, strażnika
mińskiego, deputata mińskiego,
podczaszego mińskiego, konsyliarza woj. Mińskiego i Katarzyny
Bohdanowicz h. Bończa (zm.1800), c. Kazimierza i Judyty
z d. Pomorska h. Gryf
Brygida Chmielewska h. Wieniawa, żona Tadeusza
Świętorzeckiego wywodząca się z rodziny Franciszka Chmielewskiego
herbu Wieniawa – miecznika przemyskiego. Był on
członkiem konfederacji województwa ruskiego zawiązanej 10
grudnia 1733 roku w obronie wolnej elekcji Stanisława
Leszczyńskiego, podpisał się również na akcie konfederacji
Generalnej W. Ks. Lit. 28 kwietnia 1764 r., ogłoszonej w Wilnie.
Spokrewniona z Józefem Kanonikiem Kamienieckim. Jej bratem był Walenty wice
– regent Zawskrzyński (Zawskrzeński) ur.ok.1758 r., który miał synów
Jana (1785 - 1849) i
Franciszka (1788 – 1852). Z tej rodziny wywodzis się Gracjan Adam Chmielewski herbu Wieniawa
(1840 - 1930), syn
Franciszka Chmielewskiego i Agnieszki ze Świtasiowskich – pedagog,
polski botanik, powstaniec
styczniowy 1863 r.,
wychowanek Szkoły Głównej w Warszawie, kawaler
Krzyża Virtuti Militari - jak również
Franciszek Chmielewski h. Wieniawa (1841 – 1925), powstaniec
styczniowy, który walczył w partii generała Mariana
Langiewicza. Pochowana w Trzaskowszczyźnie. Antoni
Świętorzecki (ur.1719 - zm.1799) Syn
Michała i Anny z d. Żukowska h. Jastrzębiec (oboje pochowani w kościele
parafialnym w Krasnym Siele) używał
nazwiska Juchnowicz - Świątorzecki, a następnie Juchnowicz –
Świętorzecki, ostatecznie odrzucił
pierwszy człon
nazwiska i występował już jako Antoni Świętorzecki. Podpisał w sierpniu 1746
roku instrukcję i kredens posłom woj.
mińskiego na sejm warszawski. W spadku po rodzicach otrzymał majątek Uszę
Olechnowicką. W 1748 roku wybrany
został w Mińsku na posła na
sejm warszawski. W lipcu 1754 obrany strażnikiem mińskim, a w lutym 1756 deputatem do
Trybunału Głównego Litewskiego, w sierpniu 1762 ponownie obrany posłem na
sejm warszawski. Świętorzecki był obok
przedstawicieli spokrewnionej i spowinowaconej rodziny Radziwiłłów
najbardziej wpływowym politykiem na tych terenach. Był jednym z
najbardziej wpływowych przedstawicieli stronnictwa „Familii”.
Występował przeciwko niektórym
działaniom stronnictwa radziwiłłowskiego. Stał się niekwestionowanym
przywódcą swojej licznej rodziny obsadzonej na wielu
znaczących stanowiskach. Poparł skazanie J. Wołodkowicza na karę śmierci za
domniemaną zdradę stanu. Jako
poseł woj. mińskiego poparł i podpisał z liczną swoją rodziną elekcję
Stanisława Augusta Poniatowskiego, a jako podczaszy
konsyliarz woj. mińskiego „Akt przystąpienia Stanów skonfederowanych
W.X.L. do skonfederowanych Stanów
Koronnych”. W lutym 1765 wybrany został pisarzem ziemskim mińskim. W
sierpniu 1766 wraz z siostrzeńcem Janem
Pawlikowskim – łowczym mińskim -
kolejny raz obrany został posłem do Warszawy. Był jednym z przedstawicieli
królewskich, którzy posłowali
do Petersburga i Wiednia.
Wydawał i pisał instrukcje dla przedstawicieli mińskich na sejm
rozbiorowy. W tym okresie utrzymywał bardzo dobre stosunki z
Radziwiłłami. Karol Stanisław Radziwiłł „Panie Kochanku” określał
go w listach do króla jako przyjaciela i krewniaka dziękując Świętorzeckiemu
za poparcie królewskich kandydatów do Trybunału Głównego
Litewskiego. Antoni wraz z synami: Janem, Tadeuszem, Fabianem i Marcinem
brali udział - jako goście -
w powitaniu króla Stanisława Augusta Poniatowskiego w trakcie jego wizyty w
Nieświeżu u K. S. Radziwiłła. Przed
sejmikami poselskimi 1788 roku prymas Michał Poniatowski polecił woj.
mińskiemu A. Chmarze współpracę z
przedstawicielami rodziny Świętorzeckich i Pawlikowskich
reprezentowanymi przez Antoniego
Świętorzeckiego. Na mocy
konstytucji Sejmu Wielkiego został Antoni Ś. Z urzędu sędzią ziemskim
mińskim. Po wkroczeniu wosk rosyjskich na Litwę
- czując się zagrożonym – uciekł z czterema synami i zięciem. Później
powrócili i musieli egzystować w nowych warunkach
politycznych. Pozostał na swoich urzędach po drugim rozbiorze w 1793 roku. Posiadał znaczne dobra
: część
Uszy Olechnowickiej, Draczków, Ślepiankę, Pokalin, Czyki - Czyżki, Uszę w
parafii krasnosielskiej,
Kojdanowszczyznę, nabytą od Ogińskich Trzaskowszczyznę, Isłocz,
Kobylniki – Narocz kupione od Oskierków, Ossów oraz duży
dwór w Mińsku. Miał synów: Jana, Józefa, Marcina, Tadeusza, Fabiana, Kajetana
oraz córki: Teresę, Annę i Judytę.
Przez żonę syna Jana – Cecylię z Kukiewiczów spowinowacony z Tadeuszem Kościuszką. Ciekawostka genealogiczna rodu Świętorzeckich : matka
żony Antoniego Świętorzeckiego Katarzyna z Bohdanowiczów h. Bończa była córką
Kazimierza i Judyty
z (?) - Pomorskich h. Gryf. Kazimierz Bohdanowicz wywodził się od Fedka
Bohdanowicza Chreptiowicza -
podskarbiego litewskiego, a również od Semena Bohdanowicza. Z tej rodziny
wywodził się Stanisław Bohdanowicz - przeor
klasztoru karmelitów w Chwałojnie w powiecie szawelskim. Początkowo rodzina
ta używała nazwiska Bohdan h.
Bończa, a dopiero później Bohdanowicz. Natomiast Judyta z (?) Pomorskich h.
Gryf wywodziła się z rodziny książąt
pomorskich Gryfitów - Świebodziców o szerokich koligacjach, również
międzynarodowych. Jej nazwisko rodowe składało
się z dwóch części. Pierwszy człon nazwiska jest trudny do odszyfrowania w
dokumentach, ale wszystko wskazuje,
że Jaxa. W tej sytuacji pełne jej nazwisko brzmiało : Judyta Jaxa –
Pomorska h. Gryf. Dzieci : (Bolesław, Gustaw,
Aleksy, Juliusz, Zofia)
D1. Bolesław Telesfor Świętorzecki
(ur.17.01.1831 Bohuszewicze, pow. ihumeński - zm.6.02.1888 Wenecja)
Jego
ojcem chrzestnym był Leon (Lew) Osztrop, gubernialny marszałek szlachty. Był
właścicielem ogromnego dominium ziemskiego
zwanego Ordynacją Bohuszewicko – Trzaskowszczyźniańską składającego się
z miasteczek, wsi, folwarków, hutorów :
Bohuszewicze, Trzaskowszczyzna, Podwołożka, Budkowo, Swoboda Górecka, Horki,
Lada I, Lada II, Główna Lada Tadulicze,
Uście, Hanuta, Kaluha I, Kaluha II, Stary Zadobrycz, części Rawanicz
(Słotwińskich), części
Tarasowszczyzny, Parafianki, Czerwonego Boru i innych ziem
rozrzuconych po Mińszczyźnie. Majątek ten znacznie się
powiększył po ślubie Bolesława
z Laurą z Zawadzkich, która wniosła do rodziny swoje rozległe posiadłości. Do
majątku należała
otoczona parkiem i sadami rezydencja pałacowa w Bohuszewiczach i dwór w
Trzaskowszczyźnie. Początkowo
naukę pobierał w domu rodzinnym pod nadzorem nauczycieli domowych. Jednym z
jego nauczycieli był Edward
Bogusławski – ojciec drugiej żony (Maria z Bogusławskich), a następnie
w gimnazjum w Mińsku. Później uczył się w
Instytucie Szlacheckim w Wilnie. Po zdaniu matury studiował na Uniwersytecie w Petersburgu –
Wydział Kameralistyki. W roku 1858
ojciec Czesław przepisał cały majątek na niego. Pracował też w Mińskiej
Deputacji Szlacheckiej jako pisarz i inspektor
od wywodów szlachectwa. Poślubił Laurę
z Zawadzkich, z którą miał córkę Zofię. Ich ceremonia ślubna przeszła do historii
Białej Rusi. Zjechali na ślub i wesele przedstawiciele najznamienitszych
rodów ziemiańskich. Został wybrany na marszałka
szlachty powiatu mińskiego i ihumeńskiego. Był zwolennikiem uwłaszczenia
chłopów. Związany był z ruchem
patriotycznym, reprezentował poglądy polityczne zbliżone do
stronnictwa „białych”. Był pod stałym tajnym dozorem policji carskiej. W
roku 1862 jego żona Laura ciężko zachorowała. W tej sytuacji córkę i żonę
wywiózł do Francji, gdzie Laura
odbywała leczenie w Hyeres nad
Morzem Śródziemnym. Bolesław natomiast udał się do Paryża jako poseł Komitetu
Litewskiego. Następnie wrócił na Mińszczyznę. Mianowany został Powstańczym Komisarzem Rządu Narodowego województwa
mińskiego. Zorganizował i wyposażył sławną partię powstańczą, która pod wspólnym dowództwem jego i
Stanisława Laskowskiego stoczyła bitwy pod Marcjanówką, Ladami, w lasach
Bohuszewickich, Jurewiczami, Łuczynem
oraz liczne mniejsze potyczki. Skazany został zaocznie przez władze carskie
na karę śmierci. Za jego głowę wyznaczono
bardzo wysoką nagrodę. Ciężko ranny i złożony tyfusem – dzięki pomocy
biskupa mińskiego Adama Wojtkiewicza - ukrywał
się w Katedrze w Mińsku, a następnie przez Moskwę, Petersburg, Finlandię i
Szwecję dostał się
do Francji. Przybył do Hyeres, gdzie opiekował się żoną do jej śmierci.
Później zamieszkał w Paryżu i
zaangażował się w pracę polskich organizacji patriotycznych na emigracji. Był
członkiem Komitetu Emigracji Polskiej, twórcą
Komitetu Samopomocy i wspólnie z księdzem Żulińskim twórcą Organizacji Ogółu,
redaktorem pism emigracyjnych. W Zurichu
(Szwajcaria) razem z Żulińskim powołali do życie pismo emigracyjne
„Polska”. Jako człowiek o
znakomitych koligacjach
i doskonałej znajomości kilku języków był posłem emigracji polskiej i odbywał podróże w sprawach narodowych do wielu
krajów. Przeprowadził rozmowy na dworze angielskim, bawarskim oraz był
przyjęty w Godollo pod Budapesztem przez
cesarzową Elżbietę i jej syna Rudolfa. Rozmowy przeprowadził również w
Wiedniu i Stambule. Kilkakrotnie rozmawiał o sprawie
polskiej z cesarzem Napoleonem III. W latach 1867 - 1869 odbył studia w
elitarnej Ecol Speciale Militaire de Saint Cyr, które
ukończył z wysoką notą. Zniesmaczony ciągłymi niesnaskami w organizacjach
niepodległościowych i likwidacją Organizacji Ogółu zaciągnął się do Armii
Francuskiej i wziął udział w wojnie francusko – pruskiej walcząc
w randze
podporucznika w 5 Baonie piechoty I Regimentu Cudzoziemskiego (Legia
Cudzoziemska). Został ranny w pierwszej bitwie o Orlean.
Wsławił się w drugiej bitwie o Orlean w daniach 2 – 4. XII.1870 roku,
gdzie przejął dowództwo po poległych i rannych
oficerach. Przeprowadził brawurowy atak na pozycje pruskie. Został awansowany
do stopnia porucznika i został
dowódcą 8 Komp. I Baonu Piechoty I Regimentu Cudzoziemskiego. Odmówił jednak zdecydowanie uczestniczenia w
pacyfikacji Komuny Paryskiej co miało duży wpływ na jego dalszą karierę wojskową. Przeniesiony został do
Algieru i służył
tam w miejscowościach Geryville, Mascara i Tiaret. W związku z doskonałą
postawą został dowódcą 7.Komp. 4 Baonu I Regimentu.
Następnie wszedł do składu dowództwa Armii Francuskiej w Algierze i pełnił
funkcję kwatermistrza. Po podaniu
się do dymisji w roku 1876 zamieszkał w Wenecji razem z matką Anną i córka
Zofią. Tam Świętorzeccy posiadali dwie
rezydencje pałacowe koło Bazyliki Santa Maria della Salute przy Canale
Grande. Ich dom był zawsze otwarty dla
emigrantów polskich. Bolesław odrzucił propozycję przejęcia naczelnego
dowództwa nad tworzącym się w Stambule wojskiem
polskim. Odmówił również kierowniczego uczestnictwa w pracach Rządu
Narodowego powstałego w Wiedniu. Nie
interesowały go działania, które jego zdaniem nie miały żadnych szans
powodzenia. Został natomiast członkiem Sądu Honorowego
Emigracji. W Wenecji jego córka Zofia poślubiła Konstantego Prozora.
Prowadził ożywioną korespondencję z wieloma
znaczącymi osobami życia politycznego w Europie, a przede wszystkim
przedstawicielami emigracji polskiej. W Wenecji
Bolesław poślubił Marię z Bogusławskich i miał z nią córkę Emmę. W tym okresie otrzymał kolejną
propozycję objęcia
naczelnego dowództwa tworzonego na emigracji wojska polskiego. Okoliczności
jego śmierci są praktycznie do dzisiaj
niewyjaśnione i pozostawiają wiele wątpliwości. Tablice upamiętniające jego
postać znajdują się na
cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie i na cmentarzu w Luboniu – Żabikowie. W Powstaniu
Styczniowym uczestniczyło wielu przedstawicieli rodu Świętorzeckich. Jednak
najbardziej związanymi z postacią
Bolesława Świętorzeckiego i jego rodziną byli kuzynowie Apolinary i Rodryg
Świętorzeccy z klucza majątkowego Krzywicze Wielkie koło
Rakowa. Z tego gniazda rodowego pochodził Władysław – uczestnik wojen
napoleońskich, a również dwóch stryjów Apolinarego i Rodryga –
Adam i Ludwik uczestnicy Powstania Listopadowego.
Świętorzecki Apolinary Otton (ur. 22.03.1835 - zm. 1915), syn
Władysława h. Trąby i Kazimiery ze Świdów h. Grabie. Urodził się
w majątku rodowym Krzywicze Wielkie koło Rakowa. Jego ojciec Władysław -
bohater wojen napoleońskich -
odznaczony krzyżem Francuskiej Legii Honorowej, który otrzymał z rąk cesarza
Napoleona I. Kształcił się w gimnazjum mińskim i
instytucie szlacheckim. Następnie dwa lata był w akademii medycznej w
Petersburgu i tyleż w uniwersytecie w Moskwie.
Bolesław Świętorzecki powierzył mu zawiadowanie swoimi majątkami w czasie
podróży poślubnej, którą odbył z Laurą z
Zawadzkich do Krakowa, Wiednia, Wenecji, Rzymu i na Capri. Musiał wielce ufać
Apolinaremu, bo kolejny
raz powierzył mu swoje dobra wyjeżdżając z córką Zofią i żoną Laurą do
Francji w celu leczenia chorej Laury na terenie
Prowansji, a jednocześnie udając się do Paryża jako poseł Komitetu
Litewskiego. W 1863 r. Apolinary znalazł się w partii
powstańczej Pawła Dybowskiego (Zaremby). Po upadku powstania ukrywał się u
rodziny w guberni tambowskiej. Tam został
aresztowany w przekonaniu władz, że jest poszukiwanym Bolesławem
Świętorzeckim. Przewieziony został do Mińska, a następnie do Petersburga i
Moskwy w celach śledczych. Został zesłany do Irkucka i Usola za udział w
powstaniu. Następnie skazany na przymusowe osiedlenia na tych terenach. Po
powrocie z zesłania mieszkał w maj.
Hranicze (w pow. wilejskim) u siostry Cezarowej Świdowej, której majątkiem
zarządzał. Szczegóły, dotyczące udziału
Apolinarego Świętorzeckiego w powstaniu, oraz dzieje jego wygnania znaleźć
można w jego pamiętnikach, wydanych p. t.
„Ze wspomnień wygnańca" przez Zofię Kowalewską. Zmarł w roku 1915
i pochowany został w Radoszkowiczach. Starszy
brat Apolinarego Stefan Rodryg Świętorzecki (1823 – 1909) kształcił się
w gimnazjum mińskim, a następnie w
Petersburgu. Zatrudniony był, w wyniku wyborów, w służbie cywilnej komisji
budowlanej. Jako członek powstańczej organizacji mińskiej w 1863 roku
skazany został na 20 lat ciężkich robót, które odbywał w Usolu (gubernia irkucka). Po
manifeście, który skrócił mu karę pierwotną przebywał jako osiedleniec w
fabryce tiulmeńskiej, a następnie pracował w zarządzie
górniczym w Irkucku. Wrócił do kraju w roku 1880 i zamieszkał, podobnie jak
jego brat Apolinary, u siostry Cezarowej
Świdowej w majątku Hranicze. Zmarł w roku 1909. Pochowany został na cmentarzu
w Radoszkowiczach. Fot.1.
Rodryg Stefan Świętorzecki (1823 - 1909), s. Władysława i Kazimiery z d.
Świda
Fot.2.
Boleslaw Świętorzecki (1831 - 1888) z okresu przed powstaniem 1863 r. Fot.3.
Apolinary Otton Świętorzecki (1835 - 1915), s. Wławdysława i Kazimiery z
Świda Fot.4.
Władysław i Kazimiera Świętorzeccy Ciekawostka genealogiczna rodu Świętorzeckich : ród
Świętorzeckich spowinowacony z rodem książęcym Cavendish – Devonshire i
Pignatelli d’Aragona, a dalej przez nich z rodziną
królewską panującą na Wyspach Brytyjskich. Spowinowacony również w okresie
późniejszym z Dworem
Brytyjskim, Dworem Greckim, Dworem Szwedzkim, Dworem Hiszpańskim przez
przodków księżnej Julii
Battenberg (Mountbatten), z domu Hauke h. Bosak, która poślubiła księcia
Aleksandra Heskiego i była matką księcia Bułgarii
Aleksandra I Battenberga oraz prababką księcia Filipa Montbattena –
Windsora - męża królowej Elżbiety II, praprababką
księcia Karola i prapraprababką księcia Williama oraz księcia Harrego. Była
również babką Ludwiki Battenberg - żony króla Szwecji Gustawa
VI Adolfa, babką Wiktorii Battenberg -
żony Alfonsa XIII króla Hiszpanii,
praprababką Juana
Carlosa I Burbona - króla Hiszpanii, prapraprababką Filipa VI Burbona -
obecnego króla Hiszpanii, a również babką Wiktorii
Alicji Battenberg, która poślubiła Andrzeja Greckiego z Dworu Greckiego.
Fot
1. Bolesław Świętorzecki w okresie wojny francusko - pruskiej
Fot
2. Bolesław Świętorzecki (1831 – 1888) i żona Laura Zawadzka (1840
– 1864)
Fot
3. Bolesław Świętorzecki
(1831 – 1888)
Fot.
1. Zdjęcie ślubne Bolesława Świętorzeckego z Marią Bogusławską wykonane w
Wenecji Fot. 2. Maria Świętorzecka z d. Bogusławska z córką
Emmą [powiększ]
Fot. 3. Maria Świętorzecka z Bogusławskich z córką Emmą otoczone
dziewczynkami z pensji
Bronisławy Bogusławskiej z Rzepeckich
[powiększ]
1 ż. Laura Zawadzka (h. Jastrzębiec (ur.1840 - zm.24.05.1864 Hyeres nad
M. Śródziemnym, Francja) Po śmierci rodziców
opiekę nad nią i jej majątkiem sprawowała spokrewniona rodzina mińskiego
gubernialnego
marszałka szlachty Leona (Lwa) Osztropa, mieszkała w jego rozleglych
majątkach z pałacami w Pryłukach i
Dukorze. Następnie opiekę nad nią przjęła spokrewniona z Zawadzkimi i
Osztropami rodzina marszałka
gubernialnego Ottona Horwatta. Jako wiano wniosła do rodu
Świętorzeckich rozkegłe dziedziczne majątki : Błuże, Czerkasy, Horodno, Wiesiałowo,
Sucin. W Bohuszewiczach założyła szkółkę dla dzieci wiejskich,
również teatrzyk plenerowy, w którym aktorami byli też włościanie. Wielkie uznanie w środowisku
patriotycznym przyniosła jej postawa w stosunku do władz carskich. Przykładem
może
być tu odmowa wstania z fotela w Teatrze Mińskim podczas wizyty w nim
na spektaklu operowym przedstawiciela
rodu panującego Romanowych i gubernatora mińskiego w trakcie grania
hymnu Rosji oraz odmowa tańca z carem
Aleksandrem II Romanowem na balu w salach redutowych w Mińsku w
trakcie jego pobytu na Mińszczyźnie.
Była człowiekiem wyjjątkowej dobroci - włościanie nazywali ją
„dobrą panią”, a środowisko, w którym się obracała
„białym aniołem”. Przed wybuchem Powstania Styczniowego na
Białej Rusi ciężko zachorowała na suchoty i została
razem z córką wywieziona przez męża Bolesława na leczenie do Hyeres we
Francji. Bolesław wrócił na Mińszczyznę i
wziął bardzo znaczący udział w powstaniu. Po jego zakończeniu przyjechał
ponownie do Hyeres – tu opiekował się
żoną aż do jej śmierci. Msza żałobna w miejscowym kościele zgromadziła
wielu znakomitych przedstawicieli emigracji
polskiej. ojc.
Kazimierz Zawadzki h. Jastrzębiec mat. Barbara
Iwanowska h. Iwanowski (odmiana h. Rogala)
2 ż. Maria Bogusławska h. Rawicz (ur.6.06.1868 Wilowyszki -
zm.8.02.1929 Poznań), poch. na
zlikwidowanym cmentarzu na Dębcu (Poznań), natomiast jej symboliczna mogiła znajduje się w grobowcu
rodzinnym w Luboniu - Żabikowie. [Wiłkowyszki,
ziemia suwalska, ob. Litwa) polska pisarka, aktorka
teatralna, dziennikarka i działaczka oświatowa. Pisała
głównie powieści historyczne, książki, opowiadania i sztuki teatralne dla
dzieci i młodzieży.
Jako aktorka teatralna występowała m.in. w teatrach Poznania i Płocka. Ukończyła
pensję Henryki Czarnockiej w Warszawie, Znała biegle sześć języków.
Działaczka niepodległościowa,
związana z tajnymi organizacjami niepodległościowymi. Wielokrotnie
przesłuchiwana przez władze carskie. Na
wiadomość o grożącym jej aresztowaniu przeniosła się z córką do Krakowa.
Współpracowała z Centralnym
Komitetem Obywatelskim i jego przywódcą księciem Zdzisławem
Lubomirskim. Prowadziła akcje odczytowe w ramach
działalności w Polskiej Macierzy Szkolnej i Straży Kresowej w
Warszawie, na Kresach Wschodnich i na Pomorzu, redaktorka naczelna
‘Drwęcy”. Autorka ponad 40 książek i opowiadań dla dzieci,
mlodzieży i dorosłych. Do
najważniejszych jej prac należą : „Biały Dwór nad Stochodem”,
„Gospoda pod modrym fartuszkiem”,
„Virtuti Militari”. Siostra Edwarda Romualda
Bogusławskiego (1848 - 1917), wybitnego historyka, publicysty i krytyka,
autora wielu prac dotyczących Słowiańsczyzny, Do nalważniejszych jego
prac należą : „Historia Słowian” (1888) i
„Historia Polski” (1889). Jej siostra Waleria Czeszejko Sochacka
z domu Bogusławska (1860 - 1924) miała czterech synów. Dwóch z nich zginęło na
moskiewskiej Łubiance, a dwóch pozostałych w wojnach z bolszewikami.
Jej dziadkiem był Urban Damian
Bogusławski (1780 - 1833), uczestnik Wojen Napoleońskich, major wojsk
Księstwa Warszawskiego. Credo życiowe Marii
Świętorzeckiej z Bogusławskich zawarte w napisanej przez nią - tuż przed
wybuchem I Wojny Światowej - „Pamiątce
powstania 1863 roku” : Trzeba przeto, aby kobiety, szczególniej zaś
matki,
przyzwyczajały dzieci do poszanowania grosza. Pieniądz nam gwałtownie
potrzebny; na obronę kresów, na
wykupywanie ziemi, na szkolnictwo. […]. Praca najwdzięczniejsza,
najwłaściwsza kobiecie to szerzenie oświaty. Od
tego apostolstwa żadna Polka usuwać się nie może. Jak kwiat otrzymujący
słoneczne promienie, oddaje wonią i
barwą przyrodzie – tak człowiek to co otrzymał na drodze oświaty
uważać powinien za pożyczone od Boga, a
oddawać to braciom swoim ciągłym nauczaniem i przykładem. Pracą,
zapobiegliwością i Oświatą jedynie możemy
budować te podwaliny, na których Polska powstanie !” Swoje życie
podsumowała pod koniec lat 20 – tych XX wieku
wpisem w pamiętniku : „Moja droga życiowa zawiła po wertepach
historii : od Ojczyzny w kajdanach przez piękności
pełne obce ziemie, wijąca się po kresowych bezdrożach, wypełniona
rodzinnymi tragediami, osobistym
nieszczęściem i
łzami rozlewanymi w samotności, ale zawsze z Polską pod ramię i umajona
wspaniałymi ludźmi,
których spotykałam bardzo często, a zwłaszcza rozświetlona
najbliższą rodziną, która szczęściem
mym mimo tylu
trudności była i pozostanie”. ojc. Edward
Wojciech Bogusławski (ur.1823 - zm.1902) [zob. niżej] mat. Rozalia
Michalina Karasińska (ur.4.09.1825 - zm.11.11.1878), poch.
Warszawa, cm. Powązkowski [zob. niżej] Rodzeństwo
Marii Świętorzeckiej z d.
Bogusławska :
(Edward Romuald B., Klementyna B., Władysław B., Waleria B., Aniela
Andżelika B.) 1/ Bratem Marii był Edward Romuald Bogusławski (ur.7.02.1848 Warszawa
- zm.19.03.1917 Warszawa),
Wybitny historyk słowiańszczyzny, publicysta i krytyk, który po
ukończeniu gimnazjum w Suwałkach w roku 1865 studiował
na wydziale Filologiczno - Historycznym Szkoły Głównej w Warszawie, w latach
1865 - 1869. Od
1870 r. pracował jako nauczyciel w szkołach prywatnych w Warszawie. W szkołach
męskich wykładał język
łaciński, grekę i historię, a w żeńskich historię. Odwiedzał
najzasobniejsze biblioteki i archiwa
na terenie całej Europy w
poszukiwaniu materiałó do swoich prac. Od 1908 r. stał się członkiem
Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, a
później jego członkiem rzeczywistym. W swoich pracach udowadniał autochtonizm
Słowian, uważał, że Słowianie zamieszkiwali
tereny między Renem, Wisłą , Dźwiną. Autor wielu znaczących prac
historycznych, wywołujących
wśród historyków niekończące się dyskusje. Do najważniejszych dzieł
Bogusławskiego należy z pewnością
„Historia Słowian” wydana w dwóch tomach w roku 1888 i
uzupełniona w roku 1899 oraz „Historia Polski”
wydana w 1889 r., a również „ Dowody autochtonizmu Słowian na
przestrzeni zajmowanej przez nich w wiekach
średnich” – 1912, „Lito - Windyjskie i Windyjskie
nazwy gór, rzek, jezior i osad w Europie” – 1889,
„Metoda i środki poznania czasów przedhistorycznych, przeszłości
Słowian” – 1901,
„Początki Corwacji Illiryjskiej” – 1893,
„Problemat Słowiański” – 1889. Był autorem podstaw języka
ogólnosłowiańskiego, w którym napisał
kilka swoich prac. Brat Marii przez wielu był uważany za lojalistę w związku
ze swoimi poglądami
dotyczącymi Słowian. Było to zupełnie niezgodne z prawdą. Potrafił
odróżnić wspólną historię Słowian od zagadnień
politycznych jego epoki i starań o odzyskanie niepodległości. Całym
swoim życiem udowodnił oddanie sprawie
narodowej.
Był zresztą i w tej materii wielokrotnie doceniony. Dowodem może być tu
między innymi imienne
zaproszenia jakie wystosował do niego Związek Narodowy Polski w
Stanach Zjednoczonych Północnej Ameryki na
Kongres Narodowy Polski, który odbył
się w Waszyngtonie w maju 1910 roku, którego preludium było
uroczyste odsłonięcie pomników Kościuszki i Pułaskiego. Był kolegą
szkolnym Henryka Sienkiewicza. Sienkiewicz rozpoczął tam naukę na
kierunku medycznym, później przeniósł się na prawo, by ostatecznie pobierać naukę na kierunku filologiczno
– historycznym - jak
Bogusławski. Ich termin nauki w tej szkole zazębiał się. Oboje zostali
uwidocznieni na
zbiorowym zdjęciu absolwentów szkoły wykonanym w trakcie obchodów
jubileuszowych, a pod zdjęciem
widnieją ich autografy. Jeden z
badaczy jego działalności naukowej napisał : „Edward Romuald
Bogusławski to
znakomity polski historyk końca XIX i początku XX wieku, znający świetnie
języki słowiańskie, łacinę, grekę, a
także niemiecki, francuski oraz podstawy innych języków starożytnych,
przekonany i bezkompromisowy polski autochtonista.
Jakże żałośnie przy nim wyglądają naukowcy współcześni”.
Jego żoną była Bronisława z Rzepeckich (zm. 04.09.1913) herbu Białynia, wywodząca się z rodziny znakomitych
księgarzy i bibliofilów pochodzących z Krakowa, Warszawy i Poznania :
Ludwika, Wacława, Jana, Henryka oraz Heleny nazywanej matką Chrzestną
Powstania Wielkopolskiego.
Wykształcenie zdobywała w Wiedniu i Warszawie. Prowadziła w Warszawie
pensję dla dziewcząt. Organizowała
wieczorki teatralne z inscenizowanymi obrazami historycznymi, w
których występowała między innymi
Maria Bogusławska – późniejsza żona Bolesława Świętorzeckiego, a
również późniejsza sławna aktorka, a
przyjaciółka Marii – Wanda Siemaszkowa. Zmarła w trakcie pobytu u
siostry męża Walerii Czeszejko Sochackiej z
Bogusławskich w Pogulance pod Dźwińskiem (Dyneburg) – obecna Łotwa.
Pochowana w grobowcu rodzinnym na Powązkach w Warszawie.
Edward i Bronisława Bogusławscy odegrali w życiu Emmy Świętorzeckiej -
Bogusławskiej ogromną rolę.
Przez długi czas występowali z przyczyn politycznych jako jej rodzice,
a Emma traktowała ich jak drugą mamę i
drugiego tatę.
Fot.
1. Edward Romuald Bogusławski (ur.7.02.1848 Warszawa zm.19.03.1917 Warszawa),
wybitny historyk, s. Edwarda Wojciecha i Rozalii z Karasińskich, brat
Marii z Bogusławskich Świętorzeckiej
Fot. 2. Zdjęcie absolwentów Szkoły Głównej Warszawskiej z autografami. W
górnym rzędzie historyk Edward Bogusławski, w dolnym rzędzie jego kolega z
okresu
studiów pisarz Henryk Sienkiewicz.
Zdjęcie w posiadaniu rodziny oraz znajduje się w Muzeum w
Kielcach [powiększ]
Fot. 3. Bronisława Bogusławska z Rzepeckich, żona Edwarda
Bogusławskiego historyka, która
prowadziła w Warszawie pensję dla dziewcząt i była praktycznie drugą
mamą Emmy
Świętorzeckiej - Bogusławskiej [powiększ] 2/
Klementyna Bogusławska (ur.1850 – zm. jako dziecko) 3/
Drugim bratem Marii był Władysław Bogusławski (ur.1852 - zm.1929), inżynier górnik, architekt,
przedsiębiorca, ziemianin i wielki rzecznik sprawy narodowej. Po
zakończeniu nauki mieszkał na Śląsku w Kolonii Raden w Dąbrowie Górniczej. Tam
pracował i był w zarządzie miejscowej kopalni. Po wczesnej śmierci
swojej żony Eugenii z Zalassowskich herbu Półkozic i córki Pelagii
osiadł w rejonie Częstochowy. Nabył
tu dwa majątki ziemskie : Zacisze (obecnie dzielnica Częstochowy Stradom) i
Wilkowiecko. Właścicielem
Zacisza stał się za sprawą ożenku z córką Czesława Wyttek de Wytte
– Sabiną. Rodzina ta herbu Kraj – Witte
wywodziła się z Niderlandów miała wielowiekowe tradycje. Wspomnieć tu
należy jego udział i sfinansowanie
części kosztów przy odbudowie Wieży Jasnogórskiej, która spłonęła w
roku 1900, inicjatywę i starania o
utworzenie
średniej szkoły rolniczej w mieście. Współpracował i częściowo
finansował działania odnośnie
powstania w
Częstochowie tramwaju elektrycznego w roku 1908. Wybudował koszary na
Zaciszu, które obecnie są siedzibą
Centralnej Państwowej Straży Pożarnej. Przede wszystkim zaś razem ze
swoim synem z pierwszego małżeństwa z
Eugenią z Zalassowskich - Alfonsem Władysławem
(1880 - 1921) byli współautorami
sławnej wystawy
przemysłowej w Częstochowie
ukazującej możliwości gospodarcze ziem polskich. Ogólny nadzór
architektoniczny
nad przygotowaniem terenów wystawowych powierzono Alfonsowi
Bogusławskiemu, a jego ojciec Władysław nadzorował kilka inwestycji wystawowych,
a przede wszystkim centralną stację elektryczną. Projektowaniem zajęli się
najlepsi polscy architekci: Jan Witkiewicz - Koszczyca, Czesław
Przybylski, Władysław Bogusławski i
Alfons Bogusławski, a również Józef Gałęzowski, Konstanty Jakimowicz,
Józef Kon oraz Henryk Gay. Wystawa
była
przygotowywana przez komitet organizacyjny, do którego należeli
wybitni polscy działacze. Przewodniczącym
komitetu został książę Stefan Lubomirski, a jego zastępcą hrabia Karol
Raczyński.
Maria miała również trzy siostry – Klementynę
Aleksandrę (ur. 1850 - zmarła jako
dziecko), Anielę Tekle Stanisławę zw. Andżelikę (1862 - 1915) i Walerię (1860 - 1924).
Natomiast Waleria poślubiła
Wacława Borysa Czeszejkę Sochackiego (1860 - 1919),
który był farmaceutą. Początkowo mieszkali w Niżynie w rejonie
czernihowskim (dzisiejsza Ukraina), a następnie przenieśli się do Dyneburga nad Dźwiną
(obecna Łotwa). Tu pod miastem na
Pogulance nabyli mały dworek,
który stał się centrum spotkań Polaków zamieszkujących okolice. Wacław
Czeszejko oprócz pracy we własnej
aptece prowadził laboratorium farmaceutyczne, w którym
przeprowadzał badania nad nowymi
lekami.
Małżeństwo to doczekało się czterech synów. Żaden z nich nie
zmarł śmiercią naturalną. Dwóch
zginęło na Łubiance,
jeden jako polski żołnierz zmarł w trakcie wojny polsko -
bolszewickiej na skutek odniesionych ran,
czwartego Sowieci zamordowali w Charkowie w ramach czystki katyńskiej.
Pierwszą żoną Władysława Bogusławskiego była Eugenia z Zalassowskich
(Żelisławskich) h. Półkozic (1862 – 1881).
Eugenia żyła tylko 19 lat. Pochodziła z bardzo zamożnej rodziny,
właścicieli majątków Dziewki i Żelisławice.
Była córką Hipolita i Walerii ze Stojowskich. Epitafia rodziny
Zalassowskich można zobaczyć w wielu starych świątyniach
Siewierza. W Żelisławicach natomiast - stoi rodowa kaplica z XVIII wieku, a w
niej pochowany został
między innymi radca wojewódzki Hipolit. Z tego związku miał Władysław
syna Alfonsa (26.05.1880 – 1921) i
córkę Pelagię, która urodziła się w roku 1881 i po kilku miesiącach zmarła.
Eugenia z córką Pelagią zostały
pochowane na Cmentarzu Św. Trójcy w Będzinie. Ich zabytkowy nagrobek
został odnowiony. Z
drugą żoną Sabiną Alicją Lidią z rodu von Wytte de Witek (27.10.1862 –
27.02.1915) wyznania
ewangelicko – augsburskiego, córką Czesława i Eugenii z Naglów
miał Władysław piątkę dzieci : córki Janinę i
Wandę, oraz synów: Zygmunta, Wacława i Tadeusza. Sabina Bogusławska zmarła w
Częstochowie i pochowana została
na Cmentarzu Św. Rocha w mogile rodzinnej obok Edwarda Wojciecha
Bogusławskiego i
Alfonsa Bogusławskiego, syna Władysława. Bogusławski Alfons Władysław (ur.
07.06.1880 w Sosnowcu - zm. 03.02.1921 w maj. Zacisze), syn Władysława
Bogusławskiego (brata Marii Świętorzeckiej z Bogusławskich) i Eugenii
z Zalassowskich, działacz patriotyczny,
inżynier architekt, właściciel przedsiębiorstwa architektoniczno -
budowlanego, społecznik. Studiował architekturę na
Politechnice Warszawskiej. W czasie studiów należał do Grupy Narodowej, był
członkiem konspiracyjnego
Zw. Młodzieży Polskiej (ZMP), a od 1902 roku członkiem Koła
Braterskiego ZMP. Z ramienia organizacji działał na
terenie szkół i w środowisku robotniczym. W1904 jako przedstawiciel
warszawskiego ZET-u (wraz z Przemysławem
Podgórskim) brał udział w spotkaniu z członkami Komitetu Centralnego
Ligi Narodowej i Koła Warszawskiego Ligi
dotyczącego sprawy podjęcia
strajku szkolnego. W1905 był jednym z najaktywniejszych członków Związku
Unarodowienia Szkół. Po ukończeniu studiów w Warszawie, a później Politechniki w Karlsruhe, otrzymał dyplom
inż. architekta i powrócił do Częstochowy. W1907 wszedł w skład
tymczasowego Komitetu Wystawy Przemysłu i Rolnictwa w
Częstochowie. W1908 przedstawił projekt organizacyjny tej wystawy, także
przygotował
(wraz z inż. Leonem Mońkowskim)
kosztorys tej imprezy. Od maja 1908 pełnił funkcję dyr. Wystawy. W
roku 1908 i pierwszej połowie 1909 wraz z Władysławem Małkowskim
odwiedzał miasta polskie: m.in. Kraków,
Warszawę, Łódź, zachęcając przemysłowców do udziału w wystawie i
przedstawiając stan przygotowań do niej.
Był inicjatorem powstania i autorem projektu wzorowej zagrody
włościańskiej wybudowanej w parku jasnogórskim
na okres trwania
wystawy. Otwarcie wystawy miało miejsce 5 sierpnia 1909 roku. Impreza ta
miała spektakularny
wymiar ekonomiczno – przemysłowy, również ogromny wymiar
patriotyczny i poważne znaczenie międzynarodowe.
Wydarzenie okazało się bardzo atrakcyjne dla przedsiębiorców i
rolników. W wystawie udział wzięło ponad 660
wystawców, w tym firmy amerykańskie, francuskie, belgijskie, czeskie,
szwajcarskie, angielskie, a nawet brazylijskie. Do
dzisiaj zachowało się wiele zabudowań wystawowych. Alfons Bogusławski
wspierał również budowę Muzeum
Przemysłu Ludowego,
projektował też inne budynki na terenie wystawienniczym. Nazywano go
„ojcem wystawy”.
Ok. 1908 otworzył w Częstochowie przedsiębiorstwo budowlane (przy ul.
Panny Maryi /NMP/ 41, później
przy ul. Teatralnej 34/Wolności/, gdzie mieszkał). Należąca do niego
firma przygotowywała projekty architektoniczne i
konstrukcyjno - budowlane, wykonywała prace ziemne, betonowe, żelazno -
betonowe i inne pod jego kierunkiem.
Wśród zrealizowanych projektów były : wieża ciśnień na stacji
Częstochowa - Herby - Kielce (1910), fabryka cementu
Portland
„Jakób" w Rudnikach. W 1912 powierzono mu budowę domów przy ul.
Teatralnej na terenie należącym do
Wielkiego Księcia Michała Aleksandrowicza. W latach 1913 - 14 był członkiem
komitetu dyskontowego oddziału
częstochowskiego Banku Państwa. Po wybuchu I wojny światowej został
przymusowo ewakuowany do Rosji.
Mieszkał w Moskwie. Od roku 1918 przebywał w Warszawie, jako inż.
zatrudniony był przy budowie kolei w Płockiem. W
trakcie pobytu w Rosji nabawił się gruźlicy. Zmarł 3.02.1921 r. podczas pobytu w majątku
rodzinnym Zacisze, pochowany
został na cm. św. Rocha w Częstochowie.
Fot.1.
Władysław Bogusławski (1852 – 1929)
Fot. 2. Będzin, cm. Św. Trójcy, nagrobek Eugenii Bogusławskiej z
Zalassowskich i jej córki Pelagii [powiększ]
Fot. 3. Komitet Organizacyjny Wystawy Przemysłu i Rolnictwa w
Częstochowie z 1909 r.
W drugim rzędzie od dołu, trzeci od lewej Alfons Bogusławski, w
pierwszym rzędzie od dołu patroni wystawy : czwarty od lewej Karol
hr. Raczyński, piąty od lewej książe Stefan Andrzej Lubomirski z Kruszyny
(założyciel Polskiego Komitetu Olimpiskiego) [powiększ] Groby Bogusławskich w
Częstochowie :
Fot. 1. Grobowiec rodziny Bogusławskich na cmentarzu św. Rocha w
Częstochowie. Spoczywają tu :
Wojciech Edward Bogusławski, zmarły 1902 r. (ojciec Marii
Świętorzeckiej z Bogusławskich),
Alfons Bogusławski, syn Władysława, zmarły 1921 r. oraz Sabina
Bogusławska z domu Wyttek de Wytte,
druga żona Władysława
Bogusławskiego, zmarła 1915 r. [powiększ]
Fot. 2. Grobowiec rodziny Bogusławskich na cmentarzu św. Rocha w
Częstochowie. Spoczywają tu :
Władysław Bogusławski zmarły w 1929 r. (brat Marii Świętorzeckiej z Bogusławskich),
Mieczysław Bogusławski zmarły w 1918 r., Bogna Bogusławska zmarła w
1954 r., Maria Bogusławska zmarła w 1956 r. [powiększ]
4/
Waleria Bogusławska (ur.1860 - zm.1924) m. Wacław Borys
Czeszejko Sochacki Waleria Czeszejko Sochacka z d. Bogusławska
(1860 – 1924) Tragedie w rodzinie Walerii z Bogusławskich Czeszejko
Sochackiej : Waleria Czeszejko Sochacka z Bogusławskich,
córka Edwarda Wojciecha Bogusławskiego i siostra Marii Świętorzeckiej z Bogusławskich poślubiła
farmaceutę Wacława Czeszejkę – Sochackiego. Małżeństwo to doczekało się
czterech
synów : Stefana, Jerzego, Tadeusza i Leszka. W tej rodzinie
występowały poważne podziały ideologiczne. Najstarszy
Stefan – rewolucjonista, w młodości był członkiem
Socjaldemokracji Królestwa Polskiego i Litwy (SDKPiL),
współpracującej z bolszewikami. W Niżynie, w domu ojca, Wacława
Czeszejko-Sochackiego, farmaceuty, w piwnicy
zorganizował tajną drukarnię, za co został zesłany na Syberię. Wrócił
ze zsyłki po rewolucji lutowej w 1917 roku i przystąpił do bolszewików. Po
ukończeniu wyższej uczelni w zakresie ekonomii politycznej, zorganizował
Instytut Rolniczy w Samarze, którego przez wiele lat był dyrektorem.
Na początku lat 30. został dyrektorem
Polskiego Instytutu Pedagogicznego w Kijowie, który kształcił
nauczycieli dla szkół polskich, głównie na Ukrainie. W
okresie narastania stalinowskiego terroru został aresztowany i rozstrzelany
na Łubiance w Moskwie w 1934 roku.
Drugi syn Jerzy Czeszejko -
Sochacki ps. „Bratkowski”, „Bruzda”,
„Konrad” (ur. 29 listopada 1892 w Nieżynie,
zm. 4 września 1933 w Moskwie)
– polski polityk socjalistyczny i komunistyczny, publicysta, poseł na
Sejm RP. Po ukończeniu
gimnazjum realnego w Dyneburgu, gdzie
przenieśli się rodzice, w latach 1911–1915 studiował na
wydziale prawa Uniwersytetu w Petersburgu. Brał czynny udział w
podziemnym studenckim ruchu
niepodległościowym. W 1911 za udział w demonstracji studenckiej
aresztowany i skazany na dwa miesiące aresztu. Publikował w
polskojęzycznym Dzienniku
Petersburskim (od 1914 r. Dziennik Pietrogradzki). Od
1914 działał w Polskiej Partii Socjalistycznej – Frakcja
Rewolucyjna. Przez pewien czas współpracował z
Józefem Piłsudskim. Organizował PPS w Wilnie, następnie przeniósł się
do Warszawy, gdzie był nauczycielem
gimnazjalnym, jednocześnie zajmując się pracą organizacyjną w PPS. W
1921 roku, na kilka dni przed kongresem PPS,
został aresztowany, kilka miesięcy spędził w więzieniu
na Pawiaku. We wrześniu 1921 wstąpił do KPRP, gdzie został dokooptowany do jej Komitetu
Centralnego. Brał czynny udział w wyborach do Sejmu RP jesienią
1922. W
latach 1921 - 1925 był członkiem Komitetu Centralnego KPRP, a następnie
KPP. Od 22 kwietnia 1926 poseł na Sejm RP.
Ponownie wybrany do Sejmu w wyborach 1928 . W maju 1928
został aresztowany przez policję niemiecką w Berlinie
podczas odbywającego się tam posiedzenia Komitetu Centralnego KPP. 27
grudnia 1928 Sejm pozbawił go mandatu
poselskiego. W Berlinie przebywał do 1930, następnie wyjechał
do Moskwy i był przedstawicielem KPP w Komitecie Wykonawczym Kominternu. 13
sierpnia 1933 został aresztowany przez OGPU pod zarzutem
współpracy z II Oddziałem
Sztabu Generalnego Wojska Polskiego. Torturowany i katowany, dnia 4
września 1933, popełnił samobójstwo
– wyskoczył podczas przesłuchania z piątego piętra gmachu OGPU
na Łubiance. Jego żona Józefina (z d. Jurewicz)
została aresztowana w 1937 w czasie wielkiej czystki. Zesłana
została do Pawłodaru w Kazachstanie.
Ponownie aresztowana w 1938 przebywała w gułagu do 1946.
Powróciła do Polski w 1959.
Jerzy Czeszejko Sochacki został pośmiertnie zrehabilitowany w
listopadzie 1957.
Ojciec poetki Natalii Astafiewej, tłumaczki literatury polskiej.
Jego grób symboliczny znajduje się na cmentarzu wojskowym na Powązkach w Warszawie.
Trzeci syn Tadeusz Błażej Czeszejko -
Sochacki
(ur. 3 lutego 1895 w Dyneburgu,
zm. wiosną 1940 w Charkowie)
– kapitan piechoty Wojska Polskiego
Rzeczypospolitej, ofiara zbrodni katyńskiej. Urodził się 3 lutego
1895 roku w Dyneburgu. Uczestnik wojen 1918
–1921 polsko - ukraińskiej i polsko - bolszewickiej) w
szeregach 1 pułku piechoty Legionów i 202 Ochotniczego
pułku piechoty. Ranny podczas prowadzonych walk. Od lutego 1921 roku
służył w 14 pułku piechoty. Od
roku 1923 służył w 76 pułku piechoty z Grodna,
Przed agresją III Rzeszy na Polskę mieszkał
w Grodnie i nadal przynależał ewidencyjnie do Komendy Rejonu
Uzupełnień
Suwałki. Po agresji ZSRR na Polskę dostał się
do niewoli sowieckiej. Przetrzymywany był w obozie starobielskim.
Wiosną 1940 roku został zamordowany przez
funkcjonariuszy NKWD w Charkowie i pogrzebany potajemnie
w masowej
mogile w Piatichatkach.
Od 17 czerwca 2000 r. spoczywa na otwartym wówczas Cmentarzu Ofiar
Totalitaryzmu w
Charkowie. Został awansowany pośmiertnie do stopnia majora. Awans został
ogłoszony 9 listopada 2007 r. w Warszawie, w trakcie
uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”.
Odznaczony wieloma orderami i
medalami wojskowymi. Żoną Tadeusza Czeszejko-Sochackiego była Jadwiga z domu
Siwocho, z którą mieli troje
dzieci : Zofię, Leszka (ur. 14 marca 1921 r. w Toruniu, zm. 10
grudnia 2008 r. w Hornchurch) –
żołnierza 2 Korpusu Polskiego oraz
Czesława. Czwartym, najmłodszym synem Walerii z Bogusławskich był Leszek,
który ochotniczo
wstąpił do wojska podczas wojny z bolszewikami. Poległ w roku 1920 jako
żołnierz polski. Córką Jerzego była
znakomita poetka rosyjsko – polska, wybitna tłumaczka literatury
polskiej na język rosyjski i rosyjskiej na język polski
Natalia Gieorgijewna Astafiewa, która młodość spędziła w gułagu przy matce.
Jej pierwszym mężem, z którym wzięła w
gułagu był Aleksy Romanow – Astafiew, który zmarł jeszcze w trakcie
pobytu w obozie. Później poślubiła
wybitnego poetę, eseistę i tłumacza literatury polskiej Władimira
Britaniszskiego. Uzupełnienia do Jerzego
Czeszejko - Sochackiego :
Jest oczywiste, że Jerzy Czeszejko Sochacki był idealistą, którego
polityka prowadzone przez Sowietów i podległe im organizacje międzynarodowe zupełnie
zawiodła. Prowadzone badania nad jego postacią dowodzą, iż dokonały się w
jego osądach politycznych zdecydowane przewartościowania. Już 11 sierpnia 2007 roku Paweł
Piotr Wieczorkiewicz w wypowiedzi dla „Dziennik Polska - Europa -
Świat” stwierdził :
„[…] jak się okazuje, zarzuty odnośnie współpracy z
polskim wywiadem nie były fałszywe i najprawdopodobniej
Czeszejko - Sochacki był agentem naszego wywiadu aresztowanym podczas
przekazywania materiałów
pracownikowi polskiej ambasady w Moskwie. Jeśli to się potwierdzi, to
trzeba będzie przywrócić ulice jego imienia”.
Obecnie sprawa ta jest praktycznie udowodniona i stawia Jerzego
Czeszejkę Sochackiego w zupełnie innym świetle.
Fot.1. Portret Stefana Czeszejki Sochackiego z 1918 r. wykonany przez
rosyjskiego artystę Jurija Arcybuszewicza Fot.2. Jerzy
Czeszejko Sochacki (1892 - 1933), syn Walerii Czeszejko Sochackiej z
Bogusławskich
Fot.3. Tadeusz Błażej Czeszejko Sochacki (1895 - 1940), syn Walerii
Czeszejko Sochackiej z Bogusławskich
Fot 4. Natalia Astafiewa (1922 - 2016) (wnuczka Walerii Czeszejko
Sochackiej z Bogusławskich
i Władimir Britaniszski (1933 - 2015) – para wybitnych poetów
Fot. 5. Leszek Czeszejko Sochacki, najmlodszy syn Walerii, zginął w
trakcie wojny polsko - bolszewickiej 1920 roku
Fot.1. Tablica upamiętniająca Jerzego Czeszejkę Sochackiego na
kamienicy w Warszawie przy ul. Stalowej 2 [powiększ] Fot.2.
Tablica upamiętniająca pochówek Tadeusza Błażeja Czeszejko Sochackiego (1895
- 1940) na Cmentarzu w
Piatichatkach w Charkowie. Został on zamordowany przez NKWD w ramach mordu
katyńskiego [powiększ] 5/
Aniela Tekla Stanisława zw. Andżelika Bogusławska (ur.1862 Kalwaria, ob.
Litwa - zm.1915 Częstochowa) 1
m.(śl.28.06.1881 Warszawa) Witold Jan Stanisław Michalski (ur.1839), wdowiec
po Marii z d. Radlińska 2
m.(śl.1885 Warszawa) Karol Jan Mieczysław Żwan (ur.28.01.1862 Warszawa) Aniela Tekla Stanisława zw. Andżelika Żwan z
d. Bogusławska (1862 – 1915) [powiększ] Aniela Tekla Stanisława Bogusławska
nazywana w rodzinie również Andżeliką (1862 - 02.12.1915 Częstochowa),
córka Edwarda Wojciecha i Rozalii z Karasińskich. W
roku 1881 poślubiła Witolda Michalskiego właściciela składów winnych, apteki
i sklepu
w Warszawie
oraz Rękawcu. Po wczesnej śmierci męża mieszkała w Warszawie i zawiadywała
jego majątkiem.
Czasowo mieszkała również w Rękawcu. W roku 1885 poślubiła Karola Jana Mieczysława Żwana h. Mora i
zamieszkali w majątku brata Tekli Anieli - Władysława Bogusławskiego pod
Częstochową. Posiadali też dom
lub mieszkanie w Częstochowie. Zmarła w roku 1915 w Częstochowie pozostawiając męża. " Ciekawostka genealogiczna rodu Bogusławskich : Karol Jan Mieczysław Żwan (ur.28.01.1862) h. Mora, mąż Anieli Andżeliki
z Bogusławskich, córki
Edwarda Wojciecha i Rozalii z Karasińskich, siostry Marii
Świętorzeckiej z Bogusławskich był synem Jana Żwana i
Amelii Jezierskiej h. Rogala. Jan Żwan wywodził się z rodziny Szwanów –
Żwanów, w której to Karol Szwan – Żwan
(ur.1750) poślubił Konstancję Cichocką (1768 - 1844), nieślubną córkę
króla polskiego Stanisława Augusta Poniatowskiego. Przez ten mariaż
Żwanowie i Bogusławscy spowinowaceni z rodami : Poniatowskich, Lubomirskich,
Czartoryskich, Ożarowskich.
Karol Żwan to potomek Franciszka Dionizego Czekierskiego h. Rawicz , a więc
spokrewniony bardzo blisko z
Józefem Czekierskim, lekarzem nadwornym Jego Królewskiej Mości, dziedzicem
majątku Pruszków, który był mężem córki Jakuba
Kubickiego Izabeli Heleny (1741 – 1840).
Grobowiec
rodziny Bogusławskich, Warszawa, cm. Powązkowski [powiększ] Pochowani : Urban
Damian Bogusławski (zm.8.02.1833), Stanisław Bogusławski (zm.4.07.1843),
Rozalia Bogusławska z Karasińskich (zm.11.11.1878), Bronisława z Rzepeckich
Bogusławska (zm.4.09.1913),
Edward Bogusławski (ur.1848 - zm.19.03.1917), Waleria Czeszejko -
Sochacka (zm.22.04.1924)
ojc.
Edward Wojciech Bogusławski
(ur.12.10.1823 Warszawa - zm.3.08.1902 Zacisze k. Częstochowy), polski
powieściopisarz [PSB] Mieszkał w Warszawie
oraz w gubernii suwalskiej w Kalwarii i Wilkowyszkach.
W Kalwarii Bogusławscy posiadali duży dom.
Poeta, powieściopisarz, historyk, a z konieczności również urzędnik.
Przez pewien okres sdministrował majątkiem
Anny Świętorzeckiej Wilkowem k. Grójca, który otrzymała ona w schedzie
po Jakubie Kubickim. W trakcie pobytu
w kluczu majątków Bohuszewicze Świętorzeckich był nauczycielem
Bolesława – poźniejszego męża jego córki
Marii. Autor powieści „Daguerotypy Warszawy” (1843 -
1846), „Michalina” (1845) oraz opowiadań :
„Pomoc i pociecha” (1844), „Wezbranie Wisły”
(1845). Z prac historycznych należy wymienić przede wszystkim
„Powieści i wspomnienia historyczne w sposób chronologiczny
zastosowane do pojęcia każdego wieku” wydane
w 1851 r. Po śmierci żony Rozalii z Karasińskich zamieszkiwał przemiennie w
Warszawie i dwóch
majątkach syna Władysława Bogusławskiego Wilkowiecku i Zaciszu (obecnie
Częstochowa Stradom).
Zmarł w Zaciszu i pochowany został na cmentarzu w Częstochowie. Edward Wojciech Bogusławski (1823 –
1902) ojc. Urban Damian
Bogusławski h. Rawicz (ur.1780 - zm.8.02.1833)
mat.(śl.23.08.1820 Warszawa) Joanna Karolina Barbara Garlicka z
Garlicy h. Strzemię (ur.1796 - zm.po 1833) Urban Damian Bogusławski
(1780 - 8.02.1833) h. Rawicz – urodził się w majątku
Jaranówek w powiecie
brzeskim, który należał do
klucza majątkowego Brzezie - własności Dąbskich, Miączyńskich, a później
Kronenbergów. Jego ojciec, oprócz posiadanych majątków, dzierżawił
Jaranówek od właścicieli Brzezia.
Podstawy edukacji zdobywał w domu, a następnie w Brześciu (obecnie
Brześć Kujawski), dalej naukę kontynuował
w Warszawie. Uczestnik wojen napoleońskich, które odbywał częściowo ze
swoim bliskim krewnym Jakubem Ferdynandem Bogusławskim
(ur.30.05.1759 Brześć Litewski - zm.21.07.1819 Warszawa) -
polskim oficerem, powstańcem kościuszkowskim, legionistą, oficerem armii
Księstwa Warszawskiego. Jakub
Ferdynand Bogusławski był uczestnikiem wojny polsko – rosyjskiej w 1792
roku, w jej trakcie walczył pod
Zieleńcami i Dubienką, brał udział w powstaniu kościuszkowskim, w którym
walczył między innymi w
obronie Warszawy i w bitwie pod Bydgoszczą. Następnie znalazł się na
emigracji we Francji i służył jako
oficer w armii francuskiej, a później od roku 1797 do 1801 w Legionach
Polskich we Włoszech. W
roku 1803 brał udział w walkach na San
Domingo. Był oficerem w I Półbrygadzie Polskiej we Włoszech, od
roku 1807 w wojsku Księstwa Warszawskiego. Walczył pod Radzyminem i
Sandomierzem. W
wojnie 1812 roku wykazał wielką odwagę w bitwie pod Borysowem. Był
pułkownikiem Korpusu Weteranów Królestwa Polskiego, odznaczony Krzyżem
Francuskiej Legii Honorowe znanym z niepospolitej odwagi i
wsławionym wieloma pojedynkami. Był członkiem, a następnie mistrzem loży
Wielki Wschód Francji w departamencie
Marne, następnie loży Monopoli koło Bari, również loży Świątynia Izis –
Wielki Wschód Polski (tu
również członkami i członkami tytularnymi byli jego krewni Bogusławscy i przedstawiciele
rodu Świętorzeckich i
Kubickich). Jego żoną była Konstancja Wiktoria Ostaszewska. Jakub Ferdynand
(mimo, że sporo starszy) był
kuzynem Urbana Damiana Bogusławskiego.
Podobnie jak inni Bogusławscy z tej linii i Świętorzeccy spowinowacony
z Maurycym Hauke h. Bosak i
jego potomkami, włącznie z rodem Battenberg – Mountbatten. Jego nagrobek
- epitafium wmurowany jest w
ścianę Kościoła św. Karola Boromeusza na Powązkach. Na podstawie zapisów
pamiętnikarskich można
stwierdzić z dużym prawdopodobieństwem, że autorem tego nagrobka -
epitafium jest Jakub Kubicki.
Postać Jakuba Ferdynanda Bogusławskiego została opisana w powieści
Henryka Sienkiewicza: „Legiony”.
Urban Damian Bogusławski był
podporucznikiem Armii Księstwa Warszawskiego i późniejszym majorem Wojska
Polskiego, a również dziennikarzem - czyli sekretarzem Komisji Centralnej Likwidacyjnej, kawalerem
Krzyża Wojska
Polskiego. Zarówno on jak i Jakub Ferdynand przyjaciele Władysława
Świętorzeckiego
z Krzywicz Wielkich – kawalera Francuskiej Legii Honorowej, a
również Józefa i Tadeusza Świętorzeckich
z Trzaskowszczyzny i Bohuszewicz od okresu wojen napoleońskich. Żona
Urbana Damiana Bogusławskiego,
a matka Edwarda Wojciecha Bogusławskiego
Joanna Karolina Barbara Garlicka z
Garlicy (1796 - zm. po 1833) h. Strzemię ze znanej rodziny
ziemiańskiej ( ślub zawarli w Warszawie 23.08.1820 r.)
Jej rodzicami byli : Filip Garlicki (1760 - 1818) h. Strzemię,
dziedzic dóbr Zawady w powiecie Garwolińskim
i Marianna z Hyżów pieczętująca się jednym z najstarszych herbów
polskich Hiz – Hyż.
Rodzicami Urbana Damiana Bogusławskiego byli : ziemianin Wojciech Bogusławski h. Rawicz
i Marcjanna Marianna Kiełczewska h. Pomian, córka Antoniego Kiełczewskiego (1700 – 1762),
burgrabiego grodzkiego z Przedecza i Anny z Jaranowskich h. Topór.
Antoni Kiełczewski był synem Jana
Kazimierza Kiełczewskiego z Kiełczewa (1670 – 1757) podwojewodziego
kaliskiego.
Nagrobek - epitafium Jakuba Ferdynanda Bogusławskiego wmurowany w
ścianę Kościoła św. Karola Boromeusza
na Powązkach – prawdopodobnie autorstwa Jakuba Kubickiego.
mat.(śl.19.05.1847 Niwiski) Rozalia Michalina
Karasińska h. Dąbrowa (ur.4.09.1825 - zm.11.11.1878), poch.
Warszawa, cm. Powązkowski, grobowiec rodzinny Bogusławskich
Córka Józefa Karasińskiego h. Dąbrowa, podporucznika Wojsk
Polskich i Urszuli Tekli z d. Glinka h. Trzaska
współwłaścicieli majątku Czarnowąż i dziedziców Cisia. Matka Rozalii
wywodziła się z rodziny Antoniego
Glinki z Glinek (1710 – 1772), podkomorzego łomżyńskiego, starosty
makowskiego, łowczego
różańskiego, członka Konfederacji Generalnej 1764 roku oraz Mikołaja
Glinki z Glinek (1754 – 1825),
senatora - kasztelana Królestwa Polskiego, posła na Sejm Czteroletni.
Rozalia mieszkała z rodzicami
i rodzeństwem w majątku Czarnowąż w powiecie siedleckim z rodziną wuja
Ignacego Glinki dziedzica części
Czarnowęża. Miała siostrę Walerię Mariannę ur. 1823 r., zamężną z
Józefem Izydorem Rudolph oraz brata
Pawła Antoniego ur. 1826 r., którego żoną była Seweryna Marianna
Paulina z d. Klimecka.
Ślub z Edwardem Wojciechem Bogusławskim Rozalia zawarła 19.05.1847
roku w parafii Niwiski, do której należał
majątek Czarnowąż. Świadkami byli Ignacy Glinka (wuj Rozalii) oraz
Maksymilian hrabia Grabowski, dziedzic
Żukowa. Rodzina Karasińskich
wywodziła się ze szlachty wołyńskiej tegoż herbu. Przodkowie posiadali tam
w przeszłości majątki Waraż (Iłwarasz) i Kudkowo w rejonie Łucka - w
guberni wołyńskiej. W okresie późniejszym
rodzina przeniosła się na teren Prus i do Warszawy oraz w jej okolice.
Rodzina wylegitymowana ze szlachectwa
w Królestwie Polskim między innymi w roku 1849, pokrewna linii
Andrzeja Karasińskiego (1798 – po 1849)
syna Leona.
Dzieci
Bolesława z 1 żony (Laury Zawadzkiej) : (Zofia)
E1. Zofia Świętorzecka h. Trąby (ur.1860) Zofia Prozor z d. Świętorzecka, fotografia
wykonana w Karlsbadzie [powiększ]
Wiosną 1862 r. wyjechała z matką i ojcem oraz boną Franceską de
Uwekutre - pochodzącą z Andaluzji - do Francji, i
zamieszkała w Hyeres nad Morzem Śródziemnym w departamencie Var. W miejscowym sanatorium, pod okiem
doskonałych lekarzy (m.in. profesora Francesco de Avgnnione), mama Laura
poddała się kuracji. Ojciec Bolesław wyjechał do Paryża jako poseł
Komitetu Prowincjonalnego Litewskiego. Zofia do
śmierci matki mieszkała w Hyeres, a następnie razem z ojcem i boną mieszkała
w Paryżu przy ul. du Bock, koło
mostu Aleksandra II. Później podjęła naukę w zakładzie Sióstr Sacre -
Coeur mieszczącym się w dzielnicy Montmartre
oraz w Instytucie Panien Polskich w Paryżu, założonym przez księżnę
Annę Czartoryską, a mieszczącym się w Hotelu Lambert - ośrodku emigracji
polskiej. Po ukończeniu nauki przeniosła się do Wenecji. Tam zamieszkała w
rezydencjach pałacowych babki Anny i ojca Bolesława. Dnia 15.VIII.1881 r.
poślubiła w Bazylice Santa Maria
della Salute w Wenecji Konstantego Prozora. Następne lata dzieliła
między pobyty w ogromnych majątkach męża i
swoich majętnościach odziedziczonych po matce oraz Wenecję. Uważana była za
piękność, a znakomity wydawca i
edytor wenecki Ferdinand Ongania dedykował jej książkę „La Vie Privee a
Venise” wydaną w Wenecji w 1882 r. Po
śmierci ojca i babki Anny, w sposób znaczący, pomagała Marii z Bogusławskich
Świętorzeckiej w opiece na małą
Emmą - córką ojca z drugiego małżeństwa. Przez dość długi okres
mieszkały razem w Petersburgu w pałacu nad
brzegiem Newy. Zofia z mężem Konstantym prowadziła życie wielkopańskie.
Spokrewnieni i spowinowaceni z
rodzinami książąt Szujskich i Prozorowskich, a w rezultacie z rodem
panujących Romanowów, ona uważana za
pochodzącą z królewskiego rodu Mendoga - żyli z mężem ponad stan, a do tego
Konstanty Prozor namiętnie grywał w
kasynach. Oddawał się hazardowi w Paryżu, a przede wszystkim w Monte Carlo.
Doprowadziło to do utraty wielkich
majątków. Po śmierci męża Konstantego Prozara - Zofia sprzedała swoje
majątki odziedziczone po matce dawnemu opiekunowi
prawnemu Julianowi Bułhakowi. Następnie jeździła po Europie i była
przyjmowana przez arystokrację
angielską, a również bywała na dworze królewskim w Londynie (rodzina
Świętorzeckich - spowinowacona z rodziną
panującą na Wyspach Brytyjskich). Później bywała na dworach bawarskich
w Wiedniu, w Hiszpanii, we Francji, we
Włoszech - gdzie wzbudziła sympatię króla Emanuela. Jako osoba znająca biegle
7 języków i wywodząca się ze
znakomitej rodziny była szanowana i przyjmowana przez arystolrację
europejską. W każdej sytuacji było podkreślane znaczenia jej
zmałego ojca, który był spowinacowany z wieloma znaczącymi rodami, a przez
cżęść emigracji polskiej
uważany za jednego z kandydatów na tron polski po wybiciu się kraju na
niepodległość. Później przez dłuższy okres -
przebywała w Danii. Tam bywała na dworze duńskim Chrystiana IX. Ostatnie
wiadomości o jej losie w Europie
pochodzą z miejscowości Assens w Danii - gdzie jakiś czas mieszkała.
Według list pokładowych wyemigrowała do
Ameryki. Do tej pory jej losy w Ameryce nie były znane. Według ostatnich
badań przeżyła tam następne 25 lat. Badania nad jej
postacią są w toku. Zofia Prozorowa ze Świętorzeckich jest postacią trudną do
określenia. Trudno ją
zaszeregować. Przez jednych uwielbiana i kochana - przez drugich - nienawidzona
i znieważana. Faktem jest, że
krytykowała ojca za przywódczy udział w Powstaniu Styczniowym i utratę
ogromnej fortuny na Mińszczyźnie.
Jednocześnie spłaciła honorowo długi ojca z okresu powstania. Zawsze
wspomagała rodzinę. Zawsze pomagała na
każdy możliwy sposób polskim emigrantom.
m.(śl.15.08.1881 Wenecja) Konstanty Prozor h. wł. (ur.1853 - zm.1902 Mińsk). poch. Wilno,
cm. na Rossie [fot. grobu na stronie „Cmentarz na Rossie w
Wilnie”] ojc.
Mieczysław Prozor [ur.+/-1820], s.
Władysława Prozor (ur.ok.1760 - zm.6.01.1860), dz. dóbr Chojniki i
Ostohlady z pałacem (wcześniej Ostrohladowicze) w pow. rzeczyckim, ziemia
mińska
[Rodzice Władysława P. : Karol Prozor, oboźny litewski i Ludwika
Konstancja ks. Szujska] i Tekli
z d. Rokicka h. Rawicz (ur.ok.1800 - zm.po 1830)
[Rodzice Tekli R. : Ludwik Rokicki, marszałek rzeczycki i Anna hr.
Broel - Plater] mat. Zofia
Oskierka h. Murdelio (ur.+/-1830 - zm.17.10.1878), c.
Władysława i Jadwigi Gieczewicz h. Leliwa
Dzieło
Franciszka Smuglewicza „Portret rodziny Prozorów” – Karol
Prozor i ks. Ludwika Konstancja z Szujskich z rodziną (Muzeum
Narodowe w Warszawie)
Dzieci
Bolesława z 2 żony (M. Bogusławskiej) : (Emma)
E2. Emma (Lola) Świętorzecka (Bogusławska) (ur.11.06.1888 Wenecja -
zm.29.12.1971), poch. Luboń
Emma Świętorzecka - Bogusławska urodziła się w Wenecji w roku 1888 -
kilka miesięcy po śmierci ojca Bolesława.
Początkowo razem z matką mieszkały w mieście na legunie w pałacykach
Świętorzeckich. Przez kilka miesięcy
zamieszkiwały również w Neapolu i Mediolanie. Po śmierci babki Anny
Świętorzeckiej przebywały w Warszawie, a
następnie wyjechały z przyrodnią siostrą Emmy - Zofią Prozorową ze Świętorzeckich - do Petersburga.
Tam Prozorowie byli właścicielami pałacyku nad Newą i mieli rozległe
stosunki towarzyskie. W następnych latach Emma
pobierała naukę na pensji Bronisławy Bogusławskiej z Rzepeckich - żony
brata matki - historyka Edwarda
Bogusławskiego. Na dalszą naukę została wysłana do Szwajcarii do
elitarnej pensji dla dziewcząt w
Vinzel - w okręgu Vaud. Po ukończeniu
edukacji mieszkała w Warszawie, a następnie z matką przeniosły się do
Krakowa. Było to związane z groźbą aresztowania Marii Świętorzeckiej z
Bogusławskich na terenie zaboru
rosyjskiego za działalność patriotyczną. Tam prowadziły m. in.
prywatną biblioteką i wypożyczalnię
przeźroczy o tematyce
historycznej i geograficznej. W
Krakowie Emma poznała swojego przyszłego męża Adama Kuryłłę.
Adam został zmobilizowany do Armii CK i wysłany na front. W roku 1917
wzięli ślub.
Ich pierwsze dziecko - Ewa -
urodziła się w Ołomuńcu, gdzie stacjonowała jednostka Adama. Mieli
czworo dzieci :
Ewę, Hannę, Marię i Jana. Po zakończeniu działań wojennych mieszkali w
Poznaniu i ponownie w Warszawie.
Później przenieśli się do Torunia. Tam mama Emmy pracowała jako
dziennikarka, a mąż Adam zakładał szkołę
muzyczną. Okresowo
też mieszkali w Nowym Mieście Lubawskim - w czasie pełnienia tam przez Marię
stanowiska redaktorki
pisma „Drwęca”.
Emma napisała i wydała kilka pozycji, a do najważniejszych należą :
„ Książę Józef Poniatowski”,
„Stanisław Staszic” oraz „ Życie mrówek i ich
mrowisko”. Na kilka lat Emma ze swoimi dziećmi wyjechała do Francji i
zamieszkała w miejscowości Le Pradet
k. Marsylii, nad Morzem Śródziemnym.
Odwiedzali pobliskie miejsce związane z
życiem ojca Emmy - Bolesława Świętorzeckiego. Odwiedzali również : Paryż,
Marsylię, Niceę, Monte Carlo, Monaco,
La
Garde, Tulon, Hyeres, Frejus. Przebywali też w Wiedniu i Pradze. Po powrocie
zamieszkali w Poznaniu na
Wałach Królowej Jadwigi. Później przenieśli się do Lubonia. W trakcie II Wojny
Światowej Emma była organizatorką i
nauczycielką tajnego nauczania na terenie Poznania i Lubonia. Przygotowywała
z córkami i synem domowe
wydawnictwa patriotyczne przekazywane później pocztą pantoflową od
rodziny do rodziny. Po wojnie, mimo poważnej
choroby, wspierała swoje dzieci i męża, który wrócił do Polski po
latach emigracji.
malutka Emma Świętorzecka Bogusławska w roku 1889, zdjęcie zrobione w
Neapolu techniką kolorowania kliszy. Ciekawostka genealogiczna rodu Świętorzeckich : Kuzynką Zofii Prozorowej ze Świętorzeckich i Emmy z
Bogusławskich - Świętorzeckich była Maria Konstancja ze
Świętorzeckich, hrabina Grabowska (1860 – 1835). Pochodziła ona z
majątku Kobylnik i Zadziew leżącego w rejonie
święciańskim, a po reformie w postawskim. Ta odnoga rodu wywodziła się
od Antoniego - ojca Tadeusza Świętorzeckiego
(patrz notki dotyczące Antoniego i Tadeusza Świętorzeckich). Maria Konstancja
poślubiła
Ludwika Konstantego hr. Grabowskiego z Grabówki h. Oksza (ur. 1860 ) i
zamieszkali w Zadziewiu i Kobylniku.
Ludwik Konstanty był w prostej linii potomkiem ostatniego króla
Stanisława Augusta Poniatowskiego.
Jego ojcem był Władysław hr. Grabowski h. Oksza, a matką Maria z
Miłaczewskich h. Korab.
Ojcem Władysława był Ludwik hr. Grabowski h. Oksza (1809 –
1890),
którego żoną była Laura Byszewska h. Jastrzębiec (1810 – 1858).
Ojcem Ludwika był Stanisław hr. Grabowski z Grabówki (1780 –
1845), który pieczętował się h. Oksza i Topór, a
matką Cecylia Dembowska h. Jelita (1787 – 1821). Stanisław natomiast
był synem króla Stanisława Augusta
Poniatowskiego z Poniatowskich h. Ciołek (1732 – 1798) ze
związku z Elżbietą Szydłowską h. Lubicz (1748 – 1810).
Maria hr. Grabowska ze Świętorzeckich z małżeństwa z Ludwikiem
Konstantym hr. Grabowskim mieli trójkę dzieci. Ich
syn Władysław hr. Grabowski (pieczętował się h. Ciołek Poniatowskich 1890
– 1930) był żonaty z Marią z
Siellawów (1900 – 1970), z tego małżeństwa Wanda Grabowska (ur.1924).
Władysław Grabowski utrzymywał
bardzo dobre kontakty z Marią z Bogusławskich Świętorzecką i jej córką
Emmą. Odwiedzał ich często ze swoim
krewnym, a jednocześnie
przyjacielem Michałem Świętorzeckim wywodzącym się z Malinowszczyzny
– oficerem
Wojska Polskiego, synem Stanisława i Stanisławy z Wolmerów von
Fahrensbach. Władysław służył w wojsku rosyjskim
jako wysokiej rangi oficer, a następnie od 1 czerwca 1917 roku służył
w Naczelnej Kancelarii Komisji Wojskowej Naczelnego Polskiego
Komitetu Wojskowego w Petersburgu. W lipcu 1917 roku został mianowany
kapitanem piechoty
liniowej. W listopadzie tego roku „na zasadzie poprzednich
wniosków za odznaczenie w bojach” został mianowany
podpułkownikiem ze starszeństwem z 14 września 1916 roku. Od 20
grudnia 1918 roku w Departamencie I
Mobilizacyjno - Organizacyjnym Ministerstwa Spraw Wojskowych. Od 17 czerwca 1920 do lutego 1928 dowodził 62
pułkiem piechoty wielkopolskiej. 1 grudnia 1924 Prezydent RP Stanisław
Wojciechowski na wniosek ministra spraw wojskowych, generała dywizji
Władysława Sikorskiego mianował go pułkownikiem ze starszeństwem z
dniem 15 sierpnia 1924 r. 18 lutego 1928 mianowany został dowódcą piechoty
dywizyjnej 14 Wielkopolskiej
Dywizji Piechoty w Poznaniu. Zmarł w nocy z 28 na 29 kwietnia 1930 w 7
Szpitalu Okręgowym w Poznaniu na uraz
serca. 2 maja 1930 został pochowany na Cmentarzu Garnizonowym w
Poznaniu.
Odznaczony wieloma orderami i medalami woskowymi. m.(śl,1917) Adam Kuryłło (ur.24.12.1893
Kraków - zm.27.11.1970 Poznań), poch. na
cmentarzu w Luboniu - Żabikowie Światowej sławy muzyk, dyrygent,
wirtuoz skrzypcowy, kompozytor,
literat, krytyk literacki i muzyczny, żołnierz,
patriota, współtwórca i prezes honorowy Pomorskiego Towarzystwa
Muzycznego, profesor szkół muzycznych w
Toruniu, Nowym Jorku, Poznaniu, współpracował z Metropolitan Opera w Nowym
Jorku, wytwórniami filmowymi w Hollywood, przyjaciel młodzieży, filantrop. Uczęszczał do sławnego Gimnazjum św.
Anny w Krakowie, gdzie w
1911 roku uzyskał swiadectwo dojrzałości z wyróżnieniem. W trakcie nauki
zwrócił uwagę na jego wielkie zdolności
muzyczne profesor Władysław Żeleński. Następnie do 1914 roku studiował
muzykologię u profesora Zdzisława
Jachimeckiego i polonistykę na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu
Jagiellońskiego. Jednocześnie uczył się w
Konserwatorium Towarzystwa Muzycznego, za dyrekcji Władysława Żeleńskiego, w
klasie skrzypiec u profesora Karola
Wierzuchowskiego. Debiutował 8
listopada 1913 roku w wiedeńskim Musicvereinsal, a również
wystąpił w Hofburgu przed cesarzem Franciszkiem Józefem, który w
uznaniu jego wielkiego talentu ofiarował mu
skrzypce koncertowe wykonane przez lutników włoskich. Po wybuchu I
Wojny Światowe został wcielony do wojska
austriackiego. Służył w 57 pułku piechoty. Skierowany został do szkoły
oficerskiej w Opawie. W czasie postoju na
Morawach i w Wiedniu kontynuował naukę
w Wiedeńskiej Akademii Muzycznej u profesora Otokara Śevcika. Dodatkowo grał w sławnej wiedeńskiej
orkiestrze operowej. Uprawiał kompozycję i muzykologię, publikował swoje
utwory i cykle artykułów z zakresu historii muzyki i historii sztuki.
Poślubił Emmę z Bogusławskich – Świętorzeckich.
Jesienią 1918 roku ochotniczo przeszedł do Wojska Polskiego i odbył
kampanię ślaską w 16 pułku piechoty. W
trakcie walk został ciężko ranny. Jako inwalidzie wojennymu odmówiono mu
ponownego przyjęcie do Wojska
Polskiego mimo wielokrotnych starań. Następnie w Warszawie ukończył
kurs wirtuozowski na skrzypcach u profesora Stanisława Barcewicza. W roku 1920
- po kolejnej swej prośbie – został powołany do Wojska Polskiego i służył w
63 pułku piechoty w Toruniu. Po zwolnieniu z wojska zamieszkał z rodziną w
Toruniu, gdzie pracował jako profesor
śpiewu i gry skrzypcowej. Założył Pomorskie Towarzystwo Muzyczne w
Toruniu. Koncertował na Pomorzu, w
Wielkopolsce, w Warszawie i w Krakowie, a również w Berlinie, Wiedniu i
Pradze. Na
początku 1923 r. artysta
został zaangażowany przez Radio - Corporation of America w Nowym Jorku
i koncertował w Stanach Zjednoczonych, Meksyku, Kanadzie, Australii, Indiach, na
Alasce i na Hawajach. Grał w najznakomitszych salach koncertowych;
jako solista koncertów symfonicznych. Współpracował z artystami tej
miary, co : Ignacy
Jan Paderewski,
Amelita Galli Curci, Sergiusz Kusevicki, Wilhelmem Furtwangler, Adamem
Didur, Artur Rubinstein i wieloma
innymi
wybitnymi muzykami. Odbył liczne podróże artystyczne i koncertował w
Europie, Ameryce Pólnocnej i Południowej,
Azji, Australii, Afryce Północnej. W Nowym Jorku zorganizował szkołę gry na
skrzypcach dla uzdolnionych dzieci Polonii
amerykańskiej, był kierownikiem artystycznym polskiej orkiestry symfonicznej
w Stanach Zjednoczonych. Za
oceanem przyczynił się do założenia Towarzystwa im. Henryka Wieniawskiego,
które stało się organizatorem
życia muzycznego w środowiskach polonijnych. II Wojna Światowa zastała go na
terenie Stanów Zjednoczonych.
Organizował koncerty dla wojska i współorganizował pomoc dla Polski w
Ameryce. W
1948 r. Adam Kuryłło wrócił do
kraju; zamieszkał w Luboniu pod Poznaniem. Został profesorem Państwowej
Szkoły Muzycznej im.
Karola Kurpińskiego w Poznaniu. Od 1950 r. był koncertmistrzem w
Wielkopolskiej Orkiestrze Symfonicznej i
grał tam przez 15 lat. Został ogłoszony honorowym prezesem Pomorskiego
Towarzystwa Muzycznego. Profesor Adam
Kuryłło zmarł 27 stycznia 1970 r. w Poznaniu i pochowany został na cmentarzu
w Luboniu - Żabikowie. W
małżeństwie zawartym w 1917 r. z Emmą z Świętorzeckich - Bogusławskich
– córką Bolesława Świętorzeckiego i
Marii Bogusławskiej, miał Adam Kuryłło czworo dzieci, córki : Ewę,
Hannę, Marię oraz syna Jana. . ojc, Jan
Kuryłło (Czuryło) h. Korab (ur.20.08.1864), s. Wincentego Kuryłło (Czuryło) i
Teodory (Theda) z d. Toboła - Tobolski h. Jastrzębiec mat. Maria
Gierczyńska h. Gierałt (ur.27.10.1863 - zm.15.07.1903), c. Pawła i Katarzyny
Zając h. Lis
Fot. 1. Emma Kuryłło z d. Świętorzecka - Bogusławska (1888 –
1971)
Fot 2, Fot. 3. Adam Kuryłło (1893 – 1970)
Dzieci
: (Ewa, Hanna, Maria,
Jan) Dzieci Emmy Kuryłło z
d. Świętorzeckiej - Bogusławskiej : Jan, Maria, Hanna, Ewa F1. Ewa Kuryłło (ur.9.05.1918
Ołomuniec, Czechy - zm.28.08.2013), poch. cm. Powązkowski Ewa
Kuryłło urodziła się 09.05.1918 r. w Ołomuńcu w Czechach, które w tamtym
okresie były częścią Austro -
Węgier. Po okresie zamieszkiwania w Toruniu, po wyjeździe ojca Adama Kuryłły
do Ameryki wyjechała
wraz z matką i rodzeństwem do Francji, gdzie przebywała do 1929 r. Po
powrocie do kraju uczyła się
w Prywatnym Gimnazjum im. ''Królowej Jadwigi'' Lucyny Sokolnickiej w
Poznaniu i równolegle w Państwowym
Konserwatorium Muzycznym w Poznaniu, klasa fortepianu i śpiewu. W
latach 1938 - 1939 pracowała
w Księgarni Św. Wojciecha, w latach 1940 - 1945 w Nahrmittel - fabrik
- Erhard Lange w Luboniu i w okresie 1948 - 1952 w
Polskich Zakładach Zbożowych w Poznaniu. Od 1947 r. była członkiem Związku
Zawodowego Muzyków R.P. w Poznaniu. Wyszła za mąż za Edmunda Mańczaka
i zamieszkała w Luboniu.
Córki: Bożena (ur. 27.04.1944) i Hanna (ur.09 10.1946) W 1950 r. mąż
wyjechał do Warszawy gdzie studiował
w Akademii Sztuk Pięknych w pracowni prof. E. Eibisha. Z uczelnią tą
związany był przez długi okres czasu
pracując na stanowisku adiunkta w pracowni malarstwa. W 1956 r. Ewa
Mańczak przeprowadziła się wraz
z córkami do Warszawy. Należąc
do Warszawskiego Towarzystwa Muzycznego i Związku Zawodowego
Pracowników Instytucji Artystycznych, pracowała w ogniskach muzycznych
(klasa fortepianu) i udzielała
prywatnie
lekcji gry na fortepianie. W następnych latach związana była z Warszawską
Spółdzielnią Mieszkaniową
gdzie za zasługi była kilka razy odznaczana. Otrzymała również Srebrny
Krzyż Zasługi.
W 1978 r. przeszła na emeryturę. Zmarła 28.08.2013 r. w Warszawie,
pochowana jest na Powązkach. m. Edmund Mańczak (ur.1917 -
zm.1987), poch. Warszawa, cm. Powązkowski
artysta plastyk, absolwent PWSSP w Poznaniu i ASP w Warszawie, malarz,
grafik, wybitny karykaturzysta,
wystawiał prace na wielu wystawach w kraju i za granicą. Laureat wielu
nagród i wyróżnień, jego prace
można zobaczyć m.in. w Muzeum Karykatury w Warszawie. Współpracownik
„Szpilek” i innych czasopism. Ewa Kuryłło i mąż Edmund Mańczak
Dzieci
: 2
(Bożena,
Hanna) G1.
Bożena Mańczak (ur.1944) G2.
Hanna Mańczak (ur.1946) F2. Hanna
Kuryłło (ur.24.02.1920 - zm.6.09.2013), poch. Luboń, organizatorka i
nauczycielka tajnego nauczania w latach okupacji hitlerowskiej na terenie
Poznania i Lubonia,
organizatorka szkół specjalnych dla dzieci upośledzonych na terenie
Poznania. Ukończyła Państwowe Studium
Pedagogiki Specjalnej w
Warszawie i filozofię na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (1952
r.).
Pracowała w szkołach podatawowych, uczestniczyła w prowadzeniu kursów
dla analfabetów. Od 1948 r.
podjęła pracę w szkolnictwie specjalnym. Uczyła przewlekle chore
dzieci w Ludwikowie k. Osowej Góry,
później w Kiekrzu. Była kierowniczką Ośrodka Selekcji Dzieci Umysłowo
Upośledzonych w Poznaniu. Założyła
Specjalną Szkołę Podstawową nr 4 w Wildzie w Poznaniu, gdzie pracowała
do 1970 r. Za odmowę wstąpienia
do PZPR nie pozwolono jej kierować placówką, którą z trudem i od
podstaw założyła, a potem prowadziła.
Pracowala jako psycholog w Domu Weterana w Poznaniu. Pisała i
publikowała swoje opowiadania i wiersze,
a również prace z zakresu pedagogiki.
Hanna Kuryłło odbiera odznaczenie F3. Maria
Kuryłło (ur.4.09.1921 - zm.28.12.2019), poch. Luboń
organizatorka
i nauczycielka tajnego nauczania w latach okupacji hitlerowskiej na terenie
Poznania i Lubonia,
jej uczniem był m.in. August Chełkowski, późniejszy marszałek Senatu.
Ukończyła Prywatną Szkołę im. Królowej Jadwigi Lucyny Sokolnickiej w
Poznaniu.
W czasie okupacji rodzina Kuryłłów redagowała wierszowane książeczki,
wzorowane na twórczości
Stanisława Jachowicza, z zakresu historii Polski, geografii i
przyrody. Maria z siostrami i bratem – pod nadzorem matki – przepisywała je,
ilustrując odpowiednimi pocztówkami. Następnie pocztą pantoflową książeczki
te
przekazywane były od rodziny do rodziny. Wspominając czas okupacji,
podkreślić należy postawę Kuryłłów
wobec okupanta, polegające na notorycznym uchylaniu się od prac dla
Rzeszy. Nakaz stawienia się
w Arbeitsamcie potraktowali jako obelgę i zignorowali. Na uczącą
konspiracyjnie całymi dniami Marię i jej starszą
siostrę Hannę wpłynął donos od sąsiadki i obie trafiły karnie do pracy
przy tłuczeniu cegieł na budowie drogi w Luboniu. Między godz. 7 a 14 dziewczęta tłukły cegły, po
południu prowadziły lekcje, a po godzinie policyjnej
dokształcały się same. Zostały rownież zmuszone do pracy nadzorowanej
przez Einsatzkommando w Poznaniu
i pod Poznaniem przy budowie fortyfikacji. Wspomnienia z tego okresu
zawarte są w artykułach opublikowanych
w „Wieściach Lubońskich” w 2003 i 2009 roku. Po
zakończeniu wojny Maria pracowała w Zakładach Romana Maya
w Luboniu w dziale zamówień. Za odmowę uczestniczenia w wiecu i pracy
społecznej dla poparcia polityki Józefa
Stalina była przesłuchiwana i napiętnowana w miejscowej prasie i
okolicznościowych jednodniówkach.
Następnie pracowała w szkolnictwie. Razem z mężem byli pośrednikami
między kilkoma rodzinami polskimi
pozostającymi po wojnie na emigracji na Wyspach Brytyjskich, a ich
bliskimi na Kresach Wschodnich, polegającą
na przeadresowywaniu i przekopertowywaniu listów przychodzących z
Anglii wstawiając adresy odbiorców
na terenie ZSRR. Wielokrotnie namawiana do zapisania się do ZBo - WiD
- u jednoznacznie odmawiała stwierdzając,
że to nie jest jej miejsce, a za swoją działalność w czasie okupacji
nie będzie pobierała profitów.
Pochowana została u boku męża na rodzinnym Cmentarzu w Luboniu -
Żabikowie. Na grobie umieszczono również
tablicę upamiętniającą jej rodzinę ze strony matki : Czesława, Annę,
Laurę i Bolesława Świętorzeckich. m.(śl.1948)
Karol
Kaczmarek
(ur.24.09.1919 - zm.14.07.1966), poch. Luboń absolwent Akademii
Handlowej w Poznaniu (późniejszy Uniwersytet Ekonomiczny). W trakcie okupacji
hitlerowskiej razem z bratem Bonifacym - uczestnikiiem wojny obronnej
1939 r. - w strukturach AK zdobywał
Informacje z terenu Poznania i okolic. Przesłuchiwany w obozie karno -
śledczym w Żabikowie. Wywieziony
na roboty do Niemiec [Pomorze], po wojnie antykomunista przesłuchiwany
przez SB za kontakty z emigracją
polską w Londynie. Brat Karola - Edward został aresztowany przez
Niemców i rozstrzelany na Rynku w Śremie
20 października 1939 roku. Spoczywa w zbiorowej mogile na cmentarzu w
tym mieście.
Drugi brat Bonifacy Jorge - aresztowany za działalność konspiracyjną -
został umieszczony w obozie
koncentracyjnym Mauthausen - Gusen. Po wojnie przebywał w Wielkiej
Brytanii, a następnie w Argentynie. Pracował jako
inżynier dróg i mostów. Tam zmarł i pochowany został w Buenos Aires. ojc.
Wojciech Kaczmarek (ur.1882 - zm.1954), s. Andrzeja i Marii Ludwiczak
mat. Antonina
Gintrowska h. Pobóg (ur.1887 - zm.1961),
c. Karola i Marii z d.Sobańska h. Junosza 1/ Zdjęcie ślubne Marii
Kuryłło z Karolem Kaczmarkiem, 1948 r. [powiększ] 2/
Karykatura Karola Kaczmarka wykonana przez Edwarda Mańczaka, męża Ewy Kuryłło
[powiększ]
3/ Mogiła Kaczmarków z mogiłami symbolicznymi Świętorzeckich na cmentarzu
w Luboniu - Żabikowie.
Spoczywają tu : Karol Kaczmarek (1919 – 1966), Maria Kaczmarek
(1921 – 2019), córka Emmy
Świętorzeckiej – Bogusławskiej, wnuczka Bolesława
Świętorzeckiego (1831 – 1888).
Mogiły - epitafia symboliczne : Czesław Świętorzecki (1803 –
1864), Anna Świętorzecka (1804 – 1891), Laura Świętorzecka (1840
– 1864), Bolesław Świętorzecki (1831 – 1888). [powiększ]
4/ Wojciech Kaczmarek i jego żona Antonina z Gintrowskich (fot. 1943
r.) 5/ Edward Kaczmarek, s.
Wojciecha i Antoniny z Gintrowskich,
rozstrzelany przez hitlerowców w 1939 r. Dzieci : 3 (Elżbieta, Małgorzata,
Jan) G1.
Elżbieta Kaczmarek (ur.1949) G2.
Małgorzata Kaczmarek (ur.1952) G3. Jan
Wojciech Kaczmarek (ur.1957), korespondent
F4. Jan Adam Kuryłło
(ur.26.12.1922 - zm.22,12.2004), poch. Luboń Przed wojną uczęszczał
do prywatnej Szkoły im. Marii Brownsford, następnie do Prywatnego Gimnazjum im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Po
wojnie uczęszczał do I Liceum Ogólnokształcącego im. Karola
Marcinkowskiego w Poznaniu i w 1947 r., w tejże szkole zdał maturę.
Studiował na Politechnice Poznańskiej,
Wydział Elektryczny. Pracował
jako mgr inż. elektryk w Zakładach Energetycznych w Poznaniu. ż. Halina Nowacka (ur.25.04.1924 -
zm.4.02.2016), poch. Luboń Przed wojną uczęszczała
do Prywatnego Gimnazjum Humanistycznego im. Adama Mickiewicza w Poznaniu,
założonego i prowadzonego przez Ks. Czesława Piotrowskiego. Po wojnie
zdała maturę w II Liceum
Ogólnokształcącym im. Generałowej Zamoyskiej w Poznaniu. Ukończyła
studium bibliotekarskie i pracowała
jako bibliotekarka w bibliotece technicznej przy Zakładach
Cegielskiego w Poznaniu.
ojc.
Władysław Nowacki (ur.30.04.1890 - zm.1.04.1945) Studiował w Belgii na
Politechnice w Liege, pracował jako inżynier chemii w Anglii. W 1920 r.
pojechał
do Paryża i zaciągnął się do armii gen. Hallera. Później z żoną
Eugenią zamieszkali w Luboniu. Pracował jako
kierownik laboratorium
w fabryce przetworów ziemniaczanych „Luboń – Wronki”.
Założył w Luboniu
pierwszą ochotniczą straż
pożarną. Był prezesem wojewódzkich straży pożarnych. mat. Eugenia Woźna
(ur.25.07.1895 - zm.28.09.1990) Mając 17 lat ukończyła
Akademię Handlową w Krakowie, przeznaczoną dla szkół średnich według prawa zaboru austriackiego.
Ukończyła Konserwatorium Towarzystwa Muzycznego w Krakowie,
gdzie dyrektorem był Władysław Żeleński.
Dzieci : 4 (Barbara, Danuta, Dorota, Krystyna) G1.
Barbara Kuryłło (ur.1950) G2.
Danuta Kuryłło (ur.1952)
G3.
Dorota Kuryłło (ur.1956) G4. Krystyna
Kuryłło (ur.1956)
Grobowiec rodziny Kuryłłów i Bogusławskich - Świętorzeckich na
Cmentarzu w Luboniu - Żabikowie.
Spoczywają tu : Emma Kuryłło ze Świętorzeckich - Bogusławskich (1888 -
1971), Adam Kuryłło (1893 - 1970),
Hanna Kuryłło (1920 - 2004), Halina Kuryłło (1924 - 2016), Jan Kuryłło
(1922 - 2004),
Maria Bogusławska - Świętorzecka (1868 - 1929) – mogiła
symboliczna. 1/
Jan Adam Kuryłło (1922 - 2004), syn Emmy Kuryłło z d. Bogusławskiej
Świętorzeckiej 2/
Halina Kuryłło z d. Nowacka (1924 - 2016), żona Jana Adama Kuryłło 3/
Salon w mieszkaniu rodzinnym w Krakowie przy ul. Kapucyńskiej.
Na fortepianie gra Emma Świętorzecka Bogusławska, na skrzypcach Adam
Kuryłło, przysłuchuje się
Maria Bogusławska Świętorzecka (1868 - 1929) [powiększ]
D2. Gustaw Andrzej Świętorzecki (ur.1833 - zm.1847), bliźniak Gustaw
Andrzej Świętorzecki miał brata bliźniaka Aleksego. Doskonale zapowiadający się młodzieniec,
pobierał naukę z domu
razem z dwa lata starszym Bolesławem. Bardzo inteligentny o wrodzonych
zdolnościach do nauki matematyki i języków obcych. Później wspólnie z
bratem kontynuował naukę w Mińsku. W trakcie letniego pobytu w majątku
Tarasowszczyzna koło Oszmiany, w gminie Holszany (majątek ten w
połowie należał do Anny Świetorzeckiej ) utopił się w stawie
dworskim. Przeżył jedynie 14 lat. Pochowany został na wzgórzu nad rzeką Usą w
pobliżu rezydencji
Świętorzeckich w Bohuszewiczach - podobnie jak inni członkowie
rodziny. Na tym wzgórzu wybudowano później kościół -
kaplicę pochowalną rodu.
D3. Aleksy Świętorzecki (ur.1833 - zm.1836), bliźniak Aleksy Świętorzecki, ur. 1833 zm. 1836. Brat
bliźniak Gustawa. Od narodzin schorowany. Żył jedynie trzy lata.
D4. Juliusz Maurycy Świętorzecki (ur.1838 - zm.1838) Juliusz
Maurycy Świętorzecki, ur. 1838 zm. 1838. Urodził się w Bohuszewiczach. Żył
kilka miesięcy.
Niedopilnowany przez włościankę - mamkę uległ wypadkowi w stajni
dworskiej w Bohuszewiczach.
Okoliczności wypadku nie są znane. Mimo sprowadzenia doskonałych
lekarzy zmarł po kilku dniach.
D5. Zofia Izabela Świętorzecka (ur.1841), zmarła w dzieciństwie Posiadłości Świętorzeckich : Fot.1. Modrzewiowy dwór
Świętorzeckich w Malinowszczyźnie od strony ogrodu. Rysunek Leona
Wyczółkowskiego zamieszczony w „Tece Litewskiej”. [powiększ] Fot.2. Kaplica pochowalna rodu
Świętorzeckich w Malinowszczyźnie. Rysunek Leona Wyczółkowskiego zawarty w „Tece Wileńskiej”. [powiększ] Fot.3 Kaplica pochowalna rodu
Świętorzeckich w Malinowsczyźnie, widok obecny. Fot 4. Dwór Świętorzeckich w Malinowszczyźnie
od strony głównej dworu, od podjazdu.
Malinowszczyzna był to rozległy folwark położony nad strumykiem malinowskim w powiecie
wilejskim, w odległości 34 wiorst
od Wilejki, w pierwszym okręgu administracyjnym. Usytuowany przy byłej
drodze pocztowej z Wilna do Mińska, w odległości 3 wiorst
od stacji kolejowej Prudy. Przez długi okres należała administracyjnie
do powiatu oszmiańskiego województwa wileńskiego.
Obecnie w rejonie mołodeczańskim obwodu mińskiego, około 11 km na
zachód od Mołodeczna. Majątek ten wchodził w skład
dóbr Lebiedziew należących do kniaziów Holszańskich, a później
Radziwiłłów. Od odległych czasów najpierw dzierżawa, a następnie
własność Świętorzeckich. W 1702
roku wydzielony z tych dóbr majątek kupił szambelan Klemens Świętorzecki
herbu Trąby.
Była to jednak znikoma część późniejszej rozległej Malinowszczyzny.
Majątek ten był zawsze awulsem w stosunku do rozległych dóbr
Lebiedziewo. Już na początku
XVIII wieku Malinowszczyzna stała się dzierżawą Świętorzeckich.
Systematycznie rodzina ta
powiększała jej terytorium dokupując na własność pobliskie tereny. W
roku 1826 dokupiono do dóbr malinowskich Wysokowszczyznę
i Uszę. Ostatecznie przeszła na pełną własność do Świętorzeckich w
roku 1827 z rąk Radziwiłłów. Ten rozległy majątek był
prowadzony w doskonały sposób przez kilka pokoleń rodziny. Na uwagę
zasługuje okres zwierzchnictwa nad majątkiem Michała
Świętorzeckiego (1837 – 1891), który doprowadził go do wielkiego
rozkwitu. W celu uzyskania praktyki rolniczej wyjechał na tereny
niemieckie i pracował we wzorcowych gospodarstwach ziemiańskich. Po
powrocie wdrażał z wielkim powodzeniem nowinki techniczne
i rolnicze na terenie Malinowszczyzny i podległych jej folwarków.
Hodowano tam około 250 sztuk bydła z przeznaczeniem na produkcję
nabiału na dużą skalę. Wybudowano gorzelnię produkującą wykwintne
alkohole, browar wytwarzające doskonałe gatunki piw.
Uruchomiono krochmalnię,
tartak, kościarnię (fabryka mączki kostnej), sieczkarnię, fabrykę drożdży.
Powstała również ananasaria.
Produkcja oparta była na
wspólnym motorze parowym, który był drugim takim rozwiązaniem w tej części
terenów Kresów Wschodnich
po Bohuszewiczach należących również do blisko spokrewnionej drugiej
linii rodu Świętorzeckich. Michał Świętorzecki wziął udział
w Powstaniu Styczniowym jako poborca podatkowy na rzecz powstania.
Głęboko zakonspirowany uniknął represji po powstaniu mimo
prowadzonego przez władze rosyjskie śledztwa w jego sprawie. Piękny
modrzewiowy dwór został wybudowany w latach 20 - tych
XIX wieku na planie czworokąta o jednoosiowej elewacji frontowej, w
środku której znajdował się ganek, którego trójkątny szczyt wsparty
był na dwóch parach kolumn.
Ganek służył również jako letni salon i w tym właśnie celu został oszklony.
Od strony ogrodu była naturalna
terasa. Piękny ogród był pełen klombów kwiatowych z różnymi gatunkami
róż. Dwór był przykryty wysokim czterospadowym dachem
pokrytym gontem. Dwór otoczony był wielkim parkiem krajobrazowym
założonym przez Justynę Świętorzecką wywodzącą się
z Bohuszewicz. Wnętrze dworu miało układ dwutraktowy, większość
pomieszczeń reprezentacyjnych znajdowała się od strony podjazdu :
duży salon, czytelnia, pokój jadalny w amfiladzie. Na ścianach wisiały
cenne obrazy, m.in. kilka obrazów Leona Wyczółkowskiego, który
był przyjacielem rodziny, portrety przodków, pięknie wykonane drzewo
genealogiczne rodu sięgające bardzo odległych czasów.
W okresie wojny światowej (1914
– 1918) dom i część zabudowań gospodarskich zdewastowano i obrabowano,
a stojąca w pobliżu
kaplica pochowalna rodu zbezczeszczona w poszukiwaniu drogocenności.
Kości pochowanych w niej osób walały się po okolicy. W wyniku ustaleń po działaniach
wojennych i po wojnie polsko - bolszewickiej teren ten powrócił do
niepodległej Polski. Rodzina wielkim
wysiłkiem przywróciła go do świetności. Wielką rolę w tym dziele
odegrał Bolesław Świętorzecki (1874 – 1938) – syn Michała, który
swoje imię otrzymał na cześć
wielkiego krewnego Bolesława Świętorzeckiego
(1831 – 1888) z Bohuszewicz. Doprowadził majątek
do wielkiego rozkwitu przywracając mu uprzedni kształt i dokupując
następne tereny. Zorganizował na wydzielonych swoich terenach
rezerwat przyrody (fauna i flora). Majątek Malinowszczyzna był
wzorcowy i odwiedzali go najwybitniejsi przedstawiciela polskiego
życia politycznego, działacze kultury, artyści. Przebywał w nim kilka razy między innymi Prezydent RP
Ignacy Mościcki.
Bolesław Świętorzecki należał do grona najwybitniejszych polskich
rolników, myśliwych i przyrodników. Opracował jedną z najlepszych
prac dotyczących wilków -
” Monografia wilka” i cietrzewi – „Monografia
cietrzewi”. Obszar majątku razem z przyległymi folwarkami
wynosił w tym czasie około 2 tys. hektarów plus niesklasyfikowane
tereny leśne. Po jego śmierci majątek objął jego syn
Zygmunt (1911 – 1964). Niestety działania wojenne 1939 –
1945 i ustalenie graniczne po ich zakończeniu wszystko zniweczyły.
Piękny dwór został rozszabrowany i spalony przez partyzantkę sowiecką.
Do naszych czasów zachowała się jedynie część
zabudowań usytuowanych w
okolicy dworu, oficyna, kaplica pochowalna rodu w kształcie piramidy, obelisk
na grobie Michała
Świętorzeckiego oraz pozostałości po parku. Majątek Malinowszczyzna
został opisany w 4. tomie
„Dziejów rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej”
autorstwa Romana Aftanazego,
a również w „Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego i innych
krajów słowiańskich”.
Opisuje go również w swoich pamiętnikach Michał Kryspin Pawlikowski
oraz w swoich wspomnieniach Zofia Prozorowa ze Świętorzeckich
i Maria Świętorzecka z Bogusławskich. Natomiast życiorys i dokonania
Michała Świętorzeckiego opisał Jakub Gieysztor w pracy
"Michał Świętorzecki - wspomnienie". Fot.1. Bolesław Świętorzecki (1874
– 1938) Fot. 2. Bolesław Świętorzecki
(1874 – 1938) z Malinowszczyzny w towarzystwie Włodzimierza Korsaka i Juliana Ejsmonda po polowaniu [powiększ] Bohuszewice : Rezydencja Świętorzeckich w
Bohuszewicach. Rysunek Tetiany Kijak
Bohuszewicze (Boguszewicze, Bohusevici)) – majątek
ziemski, miasteczko i wieś w północno - wschodniej części dawnego
powiatu
ihumeńskiego położony nad malowniczą rzeką Usą w odległości 16
kilometrów od jej ujścia. W XIX wieku tereny te należały do 3 stanu
policyjnego berezyńskiego i 2 okręgu sądowego. Teren ten należał do
parafii katolickiej w Berezynie. Usytuowany w odległości
32 kilometrów od centrum rejonu miasta Ihumenia. Ogólny obszar samego
majątku użytkowego Bohuszewicz wynosił
5.700 morgów
litewskich – czyli 4.060 hektarów. Tereny te były dzierżawione
przez Świętorzeckich już w początkach XVII wieku, a następnie zostały
wykupione między innymi z rąk rodziny Lubańskich. Oprócz pól uprawnych
znajdowały się tam doskonałe łąki i dorodne lasy obfitujące
w zwierzynę. Uwagę zwracały piękne gaje brzozowe i ogromne skupiska
dorodnych lip. Dodatkowa powierzchnia lasów
zarejestrowanych wynosiła około 4.000 hektarów. Największy rozkwit
majątku przypada na lata zarzadzania nim właścicieli
(w kolejności) : Tadeusza, Czesława i Bolesława Świętorzeckich. Do
dominium Bohuszewicze nazywanego Ordynacją
Bohuszewicko - Tszaskowszczyźniańską należały miasteczka, wsie,
folwarki, hutory : Bohuszewicze, Trzaskowszczyzna, Podwołożka,
Budkowo, Swoboda Górecka, Horki, Lada I, Lada II, Główa Lada Tadulicze, Uście, Hanuta, Kaluha I,
Kaluha II, Stary Zadobrycz, części
Rawanicz (Słotwińskich), część Tarasowszczyzny, Parafianka, Czerwony
Bór, Sucin, Dębownik, Sowi Zakątek, Biergoła
i inne ziemie
rozrzucone po Mińszczyźnie. Majątek ten znacznie się powiększył po
ślubie Bolesława z Laurą z Zawadzkich, która wniosła do rodziny
swoje rozległe posiadłości. Wspomnieć też należy o ziemiach uzyskanych
drogą spadkową na Wołyniu. Do majątku należała otoczona
parkiem i sadami rezydencja pałacowa w Bohuszewiczach i modrzewiowy
dwór w Trzaskowszczyźnie. Po dokonaniu przeliczeń
można szacować, że całość tego dominium miała powierzchnie około 23
tys. hektarów. Areał ten i prowadzona tam wzorcowa gospodarka
stawiała ten olbrzymi majątek wśród największych i najbogatszych w tej
części ziem kresowych. Działalność gospodarcza opierała się
na uprawie zboża, sadownictwie, prowadzeniu dużego ogrodu warzywnego,
ananasarni dostarczającej owoce na stoły do Wilna, Mińska,
ale też do Moskwy i Petersburga. Działała gorzelnia, browar, tartak,
rozkwitała produkcja nabiału oparta na własnej hodowli około 300 krów.
Rozwijała się hodowla koni. Pracowały dwa młyny. Miejscowe pasieki
pozwalały na produkcję wykwintnych miodów bohuszewickich.
Początkowo dwór wybudowany został z modrzewia na wysokiej podmurówce
jako budynek parterowy. W okresie późniejszym
dobudowano klasycystyczną, piętrową, murowaną część środkową oraz
drugą część boczną wzorowaną na pierwszej, gdzie materiałem
był również modrzew. Autorem projektu przebudowy był Jakub Kubicki.
Część centralna była wybudowana na planie trójosiowym
i powiększona została przez ryzalit i wielokolumnowy portyk zwieńczony
trójkątnym szczytem. Wnętrze miało układ dwutraktowy.
Centralnie usytuowany był westybul z dębowo – modrzewiowymi
schodami prowadzącymi do pokoi gościnnych i biblioteki. Od strony
dużego ogrodu znajdował się salon. Rezydencja ogrzewana była pięknymi
zdobnymi piecami kaflowymi i dwoma kominkami znajdującymi
się w bibliotece i salonie. Pomieszczenia ozdobione były licznymi
obrazami mistrzów holenderskich, francuskich i polskich. Uświetniały je
również tkane kilimy szkoły niderlandzkiej przedstawiające sceny
biblijne. Wielką wartość miała biblioteka zawierające miedzy innymi
starodruki. Z salonu wychodziło się do poniżej położonego ogrodu z
nasadzeniami naturalnymi i gospodarskimi. Rośliny egzotyczne były
na zimę przykrywane. Na miesiące letnie wystawiano do ogrodu palmy w
donicach i agawy. Przed wyjściem głównym usytuowano owalny
gazon, który jednocześnie był rosarium. Podjazd do rezydencji
przebiegał przy małym jeziorku koło zabudowań. Z drugiej strony
wybudowany był kościółek neogotycki, który jednocześnie był kaplicą
pochowalną rodu. Obok kościółka był mały cmentarzyk przodków.
Poniżej kościółka stojącego na wzniesieniu wiła się rzeka Usa, którą w
miesiącach wylewów spławiano drewno w kierunku Berezyny
Dnieprowej. Dalej w stronę miasteczka
przechodziło się przez duży sad. Na osobisty rozkaz carskiego
gubernatora Michaiła
Murawjowa - Wieszatiela, za przywódczy udział Świętorzeckich w
powstaniu 1863 roku, większość tej wielkiej posiadłości została
przejęta przez władze carskie. Rezydencja została doszczętnie
zrabowana. Dzieła sztuki przekazano do Moskwy i Petersburga.
Meble i część wyposażenia sprzedano na licytacjach. Sam budynek został
spalony, a następnie rozebrany. Teren zaorano. Na placu przed szczątkami rezydencji
dokonano egzekucji złapanych powstańców z oddziału Świętorzeckiego i
Laskowskiego.
Do czasów współczesnych zachował się jedynie kościółek i kurchanik
powieszonych powstańców.
Krzywicze to dwie
starożytne sąsiednie wioski - folwarki w powiecie mińskim w odległości 2 mil
od Rakowa i 46 wiorst od miasta
gubernialnego Mińska, położone w XIX wieku w parafii katolickiej
rakowskiej, w gminie krzywickiej, w drugim okręgu policyjnym,
nad rzeczką Jerszówką.
Usytuowane w bardzo malowniczej okolicy. Nazwa wiosek i folwarków pochodzi od
zamieszkałego w dalekiej
przeszłości na tych terenach plemienia Krzywiczan, które liczne osady
posiadało właśnie na Mińszczyźnie. Dowodzą też tego
występujące tu kurhany pochowalne i okopiska plemienne. Już w
początkach XVII wieku były w posiadaniu starożytnej rodziny
Świętorzeckich. Małe Krzywicze posiadały osad włócznych pięć,
natomiast Wielkie Krzywicze posiadały tych osad 7.
Znajdowała się tu również cerkiew prawosławna pounicka pod wezwaniem
Przemienienia Pańskiego. Zostały w wieku XVIII podzielone
na dwa odrębne majątki: Krzywicze Wielkie i Krzywicze Małe. Dominium
Wielkie Krzywicze należące do rodu Świętorzeckich
systematycznie się rozrastało. Miało obszar podstawowy 16 włók oraz 17
włók kilku wiosek folwarcznych przynależnych do tej rodziny.
Posiadało też obszary leśne, których obszar jest obecnie trudny do
ustalenia. Świętorzeccy posiadali tu piękny parterowy dwór
modrzewiowo - dębowy postawiony na wysokiej podmurówce. Usytuowany był
na wzgórzu, z którego roztaczał się piękny widok
na okolicę. Dwór otoczony był dębami. W części centralnej znajdował
się duży salon ozdobiony obrazami i wartościowym księgozbiorem,
a także malowanym na drewnie drzewem genealogicznym sięgającym bardzo
odległych czasów. Po bokach dworu były pokoje sypialne
i gościnne. Pomieszczenia kuchenne, spiżarnie, część magazynowa
znalazły swoje miejsce w wysokiej podmurówce. Rozwijała się tu
gospodarka rolna oparta na uprawie zbóż, hodowli bydła. Produkowano
nabiał. Działał tartak. Okolica słynęła z występowania pięknych
okazów zwierzyny płowej i bobrów, które budowały swoje żeremia na
rzeczce Jerszówce. Każdego roku zjeżdżała tu na zapusty
rodzina Świętorzeckich z innych majątków. Między innymi z Bohuszewicz
i Malinoszczyzny. Majątek ten wydał kilku znakomitych
przedstawicieli rodu działających na forum gospodarczym i
patriotycznym. Z Krzywicz Wielkich wywodzą się: Tomasz Świętorzecki
uczestnik walk o niepodległość, Władysław Świętorzecki uczestnik Wojen
Napoleońskich odznaczony Francuską Legią Honorową, Ludwik
i Adam uczestnicy Powstania
Listopadowego zmuszeni po jego upadku do emigracji. Ludwik przebywał na
emigracji w Belgii i Francji,
osiadł w Bordeaux i tam zmarł w roku 1888, a Adam wyemigrował do
Stanów Zjednoczonych i brał udział w Wojnie Secesyjnej,
w której prawdopodobnie poległ. Z Krzywicz Wielkich pochodzili również
Rodryg i Apolinary uczestnicy Powstania Styczniowego zesłani
po jego upadku w okolice Irkucka (patrz notki biograficzne dotyczące
wymienionych tu osób). Niestety - nie zachował się żaden obraz
czy sztych przedstawiający dwór w Krzywiczach Wielkich. 1/ Pałac w Rawaniczach
Słotwińskich (w części Świętorzeckich) namalowany przez Napoleona Ordę. Projekt tego pałacu wzorowany
był na bryle pałacu w Bohuszewiczach. 2/ Pałac w Rawaniczach obecnie. Fot. 1. Zdjęcie pałacu
Świętorzeckich w Jachimowszczyźnie – pałac spłonął i uległ zniszczeniu Fot. 2. Zdjęcie pałacu
Świętorzeckich w Jachimowszczyźnie przebudowanego z zabudowań dworskich po
pożarze i zniszczeniu starego pałacu Zdjęcie pałacu Świętorzeckich i
Grabowskich – dworu w Kobylniku - Naroczy Pałac Świętorzeckich w
Wysokowszczyźnie Rezydencja Konstatego Prozora i
jego żony Zofii ze Świętorzeckich w Chojnikach Pałac Konstatego Prozora i jego
żony Zofii ze Świętorzeckich w Ostrohladach Pozostałe
dzieci Jakuba : B2. Józefa Kubicka (ur.1787 - zm.8.04.1812 Warszawa), panna B3. Ludwik Konrad Kubicki (ur.1788 - zm. po kilku
miesiącach) B4. Izabela
Helena Józefa Aniela Kubicka (ur.13.05.1791 Warszawa - zm.15.03.1840
Wilków) [zgon zgłosili : Henryk
Skrzypkowski, lat 25, zastępca wójta gminy i Wawrzyniec
Zarzecki (w podpisie Zarzycki), lat 36, rządca dóbr Wilków]
m.(śl.22.07.1824 Wilków) Józef Czekierski h. Rawicz
(ur.19.03.1777 Warszawa - zm.20.07.1827 Marienbad) lekarz
nadworny Jego Królewskiej Mości, chirurg, dz. dóbr Pruszków [PSB] [świadkowie ślubu :
Tomasz Smoleński, lat 36, Sekretarz Generalny Biura Budowli Cesarsko -
Królewskich, w Warszawie
zamieszkały, Józef Gołembiewski, lat 37, tenutariusz probostwa, Józef
Szczepański, lat 38, podleśny borów królewskich, Konstanty Harasymowicz, lat
27, zastępca wójta Gminy
Wilkowskiej] [1 żona
Józefa Czekierskiego – (śl.27.10.1805) Ludwika Milewska
(zm.27.08.1812), lat 27, poch.
Warszawa, cm. Powązkowski] ojc.
Stanisław Czekierski (ur.ok.1738 - zm.15.09..1823 Żbików) mat.
Agnieszka Wrocińska [Wroczyńska] (ur.+/-1740 - zm.27.10.1839) Józef Czekierski (ur.
19.03.1777 Warszawa - zm. 20.06.1827 Marienbad) h. Rawicz (niektóre źródła
podają herb Nagroda), syn Stanisława i Agnieszki z
Wrocińskich. Miał czterech braci i jedną siostrę. Brat Walenty (1788 –
1871), podpułkownik wojsk
polskich, uczestnik wojen napoleońskich, brat Franciszek Dionizy był
przemysłowcem. Ojciec Józefa był cyrulikiem i trudnił się
chirurgią. Od wczesnych lat przeznaczył syna do tego zawodu. Józef
początkowo naukę pobierał u cyrulika w Górze Kalwarii, a
następnie w szkole medycznej w Warszawie. Józef Czekierski w roku 1796
rozpoczął studia medyczna w Berlinie, a ukończył je w roku
1800. Po ich ukończeniu udał się do Frankfurtu nad Odrą i po obronie
pracy uzyskał tam stopień doktora
medycyny i chirurgii. W 1801
roku został zatrudniony w powstałej w Warszawie szkole akuszerek jako
profesor – wykładowca i nauczał tam do roku 1818 - do
chwili wcielenia tej szkoły do powstającego Uniwersytetu Warszawskiego. Tam
objął katedrą chirurgii. W roku 1808
zakłada z A. Wolffem, F. Brandtem i J.
Celińskim Akademię Lekarską w Warszawie. Był
twórcą powstałej w roku 1811 pierwszej w
Warszawie Kliniki Chirurgicznej w Szpitalu Św. Rocha. Mimo poważnych
obowiązków profesorskich Józef Czekierski wiódł
wyjątkowo czynny tryb życia. Prowadził bardzo wziętą praktykę lekarską
i uważany był za jednego z najlepszych polskich medyków. Nie
uchylał się od działalności patriotycznej i publicznej. W okresie i po bitwie
pod Raszynem w 1809 roku gorliwie niósł pomoc rannym
narażając wielokrotnie swoje życie. W uznaniu tych zasług książę Józef
Poniatowski odznaczył go Złotym Krzyżem Virtuti
Militari. W roku 1812 urządził w Warszawie szpital dla zbiedzonych i chorych
żołnierzy powracających z wojny z Rosją. Przez
długie lata był lekarzem nadwornym – zamkowym Jego Wysokości. Napisał
znakomitą, czterotomową pracę „Chirurgia”, która
została wydana w Warszawie w latach 1817 – 1818. Był członkiem
Towarzystwa Królewskiego Przyjaciół Nauk. Oprócz Złotego VM
odznaczony był Orderem Św. Anny, Orderem Św. Stanisława. Dnia 22.07.1824
zawarł, w majątku Wilków, związek małżeński z córką wybitnego architekta
Jakuba Kubickiego – Izabelą Heleną Józefą Anielą Kubicką (1791 –
1840). Był nie tylko zięciem
– ale wieloletnim przyjacielem Jakuba Kubickiego, a również Józefa
Kazimierza Świętorzeckiego i jego syna Aleksego, który
poślubił siostrę jego żony Helenę. Był dziedzicem wsi Pruszków. Józef i jego
brat Walenty byli spowinowaceni, a praktycznie
spokrewnieni z Adamem i Władysławem Mickiewiczami. Józef od dziecka chorował
na serce co było wynikiem wrodzonej wady tego
organu. W roku 1826 udał się na leczenie do Marienbadu (Mariańskie Łaźnie
obecnie na terenie Czech). Tam zmarł dnia
20.07.1827 roku. Nabożeństwo żałobne i pogrzeb miały miejsce we wsi Asow w
odległości pół mili od Marienbadu. Józef Czekierski (1777 – 1827) [powiększ] A2. Maciej
Kubicki
(ur.1758 Warszawa - zm.po 1816), inżynier wojskowy, spiskowiec [PSB, tom 16] W 1783 r. podjął naukę
we Włoszech, którą kontynuował wraz z bratem do 1786 r. 18.03.1790 r. otrzymał herb Kolumna
Skrzydlata (jako podporucznik Korp. Inżynierów Wojsk Koronnych) 4.01.1792 r. awansowany na stopień porucznika
wojsk inżynieryjnych [porucznik Korpusu Inżynierów
Wojska Koronnego] 1794 r. uczestnik Insurekcji,
członek Rady Wojennej, kwatermistrz korpusu inżynierów, 18.05.1794 r. awansowany na stopień
kapitana, 4.06.1794 r. awansowany na stopień
majora, W czerwcu 1794 r. uzyskal przydział
do korpusu Karola Sierakowskiego na dowódcę inżynierii. 1795 r. po upadku Powstania
Kościuszkowskiego i likwidacji korpusu, w którym służył Maciej Kubicki, znalazł schronienie w majątku Stara
Miłosna, wł. hrabina Marianna Przeździecka z d. Mostowska h. Dołęga (ur.1761
- zm.1810) Od 1800 do 1845 r. toczył się
proces o pieniądze, później o spadek po Macieju Kubickim, sprawę kontynuowali
Jakub Kubicki, brat, po 1833 r. Zenon
Kubicki, bratanek Jakuba i jego syn Adam Kubicki, Od 24.10.1810 r. dowódca batalionu
saperów, ostatni komendant twierdzy Serock, 1811/12 r. członek honorowy loży
masońskiej „Świątynia Izis” (wraz z bratem Jakubem), 16.09.1816 r. spisał testament w
Warszawie być może :
ż.(śl.8.06.1777 Warszawa) Zofia Sobańska [ur.+/-1759],
wdowa [świadkowie ślubu :
Kazimierz Trębecki, Łukasz Majewski, Stanisław Zawacki] [Uwaga dodatkowa : w
1809 r. występuje : JPan Kazimierz Trębicki, Szkoła Artylerii i Inżynierów] [2] Akt ślubu, 1777 r.
Warszawa, par. św. Krzyż A3. Anna Marta Kubicka (ur.30.07.1761 Warszawa, par. św. Krzyż) [chrzestni : Wojciech
Halbiński i Katarzyna Grochowska] Metryka chrztu,
Warszawa, par. św. Krzyż --------------------------------------------------------------------- Przypisy :
[1] Herb Kolumna
Skrzydlata [Dr Helena
Polaczkówna „ Szlachta na Siewierzu Biskupim w latach 1442 -
1790” Lwów 1913 r.] „W 1789 r.
Jakub Kubicki nie podał opisu herbu swego w tekście przysięgi, lecz zamieścił
obok kolorowy jego rysunek : tarcza
kwadratowa, w polu czerwonem stoi kobieta w białej szacie, w prawej ręce
trzyma dymiącą ofiarnicę, w lewej, którą
wsparła o kolumnę, ma dwa wieńce. Labry są niebieskie, hełm, pancerz i ramy
srebrne, korona złota, w niej pięć piór
strusich. Kubiccy są dzisiaj herbu Kolumna Skrzydlata, który wykazuje pewne
podobieństwa z pierwotnym ; znać,
że od tamtego pochodzi, zasadniczo jednak od niego się różni : w polu
czerwonem słup złoty między dwoma
srebrnemi skrzydłami. Nad hełmem w koronie na pięciu piórach strusich kolumna
ze skrzydłami jak na tarczy. [w przypisach : skutek
późniejszej nobilitacji w Polsce z roku 1790] [2] Być może świadkami
ślubu byli : Kazimierz Trębicki h.
Ślepowron (ur.1.03.1745 Trębice Górne - zm.7.08.1811 Trębice Górne), w 1809 r. występuje :
JPan Kazimierz Trębicki, Szkoła Artylerii i Inżynierów s. Andrzeja
Trębickiego (ur.1703 - zm.22.10.1763 Trębice) i Franciszki z d.
Kalicka h. Dołęga (ur.1705 - zm.23.02.1767) Stanisław Kostka
Zawadzki (ur.13.11.1743 Warszawa - zm.19.10.1806 Warszawa), Korpus Inżynierów
Koronnych, wykładowca Korpusu Kadetów, profesor architektury, generał - major Wojsk
Koronnych, od 1792 r. dowódca kompanii pontonierów, polski architekt doby
klasycyzmu, architekt Komisji Edukacji
Narodowej, studiował w Akademii Świętego Łukasza w Rzymie [zob. Wikipedia] [3] Świętorzeccy h. Trąby Ciekawostka
genealogiczna Świętorzeckich
Ród Świętorzeckich herbu Trąby
/ Brzezina pieczętował się dwoma rodzajami tego herbu. Ogólnie przyjęty
wizerunek herbowy posiada
lub srebrną tarczę z czarnymi trąbami okutymi złotymi pierścieniami.
Natomiast część rodu wywodząca się od Antoniego Świętorzeckiego
( pradziadek Bolesława Świętorzeckiego z Bohuszewicz) pieczętował się
tym herbem o niebieskiej tarczy z trąbami złotymi.
Można to zauważyć w dokumentach heraldycznych. Ten drugi rodzaj herbu
Trąby przypomina herb radziawiłłowski.
Trudno obecnie to wyjaśnić w czym jest przyczyna. 1/ Trąby – ogólny herb rodu
Świętorzeckich 2/ Trąby 1 – herb rodu
Świętorzeckich, którym pieczętowała się część rodziny wywodząca się od
Antoniego Świętorzeckiego
[powrót]
|